اعاده دادرسی
اِعادۀ دادرَسی
احکام صادره از محاکم حقوقی و کیفری، که علی‌الاصول قطعی است، مگر به‌موجب قانون قابل تجدیدنظر و فرجام‌خواهی باشند. این‌گونه احکام پس از طی مراحلی (تجدیدنظر در احکام دادگاه‌ها) قطعیت یافته و دیگر قابل اعتراض و رسیدگی مجدد نیستند، مگر در موارد استثنایی و به‌صورت فوق‌العاده. اعادۀ دادرسی یکی از طرق فوق‌العادۀ شکایت از احکام قطعی دادگاه‌هاست. موارد و جهات اعادۀ دادرسی نسبت به احکام حقوقی با احکام کیفری متفاوت است. جهات اعادۀ دادرسی نسبت به احکام حقوقی در مادۀ ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی در هفت بند پیش‌بینی شده است؛ ازجمله آن‌که حکم دادگاه مستند به اسنادی باشد که پس از صدور حکم، جعلی‌بودن آن‌ها ثابت شود و یا پس از صدور حکم اسناد و مدارکی به‌دست آید که وکیل حقانیت درخواست‌کنندۀ اعادۀ دادرسی باشد و ثابت شود که این اسناد و مدارک در جریان دادرسی مکتوم بوده و در اختیار متقاضی نبوده است. مهلت اعادۀ دادرسی باتوجه به هر یک از جهات آن در قانون پیش‌بینی شده است. اعادۀ دادرسی بر دو قسم است: اعادۀ دادرسی اصلی که متقاضی به‌طور مستقل آن را به دادگاه صادرکنندۀ حکم تقدیم می‌کند؛ و اعادۀ دادرسی کاری که عبارت است از این‌که در اثنای یک دادرسی حکمی به‌عنوان دلیل ارائه شود و کسی‌که حکم یادشده علیه او ابراز شده نسبت به آن درخواست اعادۀ دادرسی کند که این درخواست باید به دادگاهی تقدیم شود که حکم در آن‌جا به‌عنوان دلیل ابراز شده است. در امور کیفری، مادۀ ۲۷۲ قانون آیین دادرسی کیفری موارد اعادۀ دادرسی را در هفت بند معین کرده است. در امور کیفری تقاضای اعادۀ دادرسی بایستی به دیوان عالی کشور تسلیم شود. مرجع یادشده پس از احراز انطباق با یکی از موارد مندرج در مادۀ ۲۷۲، رسیدگی مجدد را به دادگاه هم‌عرضِ دادگاه صادرکنندۀ حکم قطعی ارجاع می‌دهد.