انبساط جهان

انبساط جهان
نظریه‌ای در کیهان‌شناسی مدرن، مبتنی‌بر این اساس که جهان آن‌چنان که ما می‌شناسیم در حال گسترش شتابنده و پیوسته است. ادوین هابل دانشمند امریکایی (۱۸۸۹ـ۱۹۵۳) نخستین کسی بود که دریافت کهکشان‌ها به‌سرعت از یکدیگر دور می‌شوند. مشاهدات و نظریۀ هابل (۱۹۲۹) حاکی است که هرچه فاصلۀ یک کهکشان با کرۀ زمین بیشتر باشد، بر شتاب دور شدن آن کهکشان از زمین افزوده می‌شود. رصد کهکشان‌ها و سحابی‌ها درستی نظریۀ هابل را ثابت کرد و انسجام آن چنان بود که به قانون هابل معروف شد. تلسکوپ فضایی هابل که در ۱۹۹۰ به مدار زمین پرتاب شد، صحت قانون هابل را اثبات کرد. قانون هابل با نظریۀ جهان در حال حجیم شدن، که در دهۀ ۱۹۷۰ تکوین یافت، کاملاً انطباق دارد. طبق نظریۀ اخیر، ۳۵-۱۰×۱ ثانیه بعد از انفجار بزرگ (مِهبانگ یا بیگ‌بنگ) انبساط جهان آغاز شد. خود انفجار فقط ۳۲-۱۰×۱ ثانیه طول کشید و در همین لحظۀ کوتاه حجم جهان ۵۰-۱۰×۱ برابر افزایش یافت و در کمتر از یک ثانیه پس از مهبانگ انبساط شدید پایان گرفت و از آن پس انبساط جهان به آهنگ کنونی نزدیک شد. لحظۀ انفجار بزرگ را می‌توان آغاز خلقت پیدایش زمان و مکان به‌صورتی‌که بشر امروز می‌شناسد، و شکل کیهان آن‌گونه که ما مشاهده می‌کنیم به‌شمار آورد. تئوری بیگ‌بنگ، نظریۀ انبساط جهان و قانون هابل پایه‌های کیهان‌شناسی مدرن است. بنابر آخرین برآوردها، در فاصلۀ هر ۳.۳میلیون سال نوری از زمین، سرعت دورشدن یک کهکشان از آن ۲۶۰,۰۰۰ کیلومتر بر ساعت بیشتر است. گروهی از دانشمندان گسترش جهان را ابدی می‌دانند (جهان باز) اما برخی دیگر بر این عقیده‌اند که سرانجام نیروی گرانش ماده سبب توقف انبساط جهان و آغاز انقباض آن (جهان بسته) خواهد شد.