انحراف

اِنحراف (deviance)

(یا: کجروی) رفتار نابهنجار، یعنی رفتاری که از هنجارها یا قوانین یک جامعه یا گروه عدول می‌کند، و به ‌همین سبب مستلزم مجازات و نظارت اجتماعی باشد یا بدنامی به‌بار آورد. کجروی مفهومی نسبی است؛ چه بسا رفتاری که در برخی از جوامع کجروانه تلقی می‌شود در جوامع دیگر بهنجار باشد. یک کنش واحد (مثل قتل)، در جامعه‌ای خاص، برحسب این‌که در چه شرایطی صورت پذیرد (مثلاً درخلال جنگ یا برای پول)، ممکن است بهنجار یا انحرافی تلقی شود. برخی از جامعه‌شناسان استدلال می‌کنند که ملاک تعیین کجروی همانا واکنش دیگران در قبال آن کنش است، نه خود کنش؛ به عبارتی دیگر، رفتار انحرافی صرفاً رفتاری است که مقبول دیگران نباشد. این اصطلاح به همان اندازه که برای اعمال مجرمانه به‌کار می‌رود به ناهنجاری‌های جزئی (مثل جویدن ناخن) نیز اطلاق می‌شود.

 

---