برمکیان
بَرمَکیان (قرن ۲ق)
(یا: برامکه، آل برمک) خاندانی ایرانی از رجال و بزرگان خلفای عباسی. اجداد ایشان پیش از اسلام، متولی معبد بودایی نوبهار بلخ بودند. جدشان، برمک، در زمان عثمان، خلیفۀ سوم، یا عبدالملک، خلیفۀ اموی، اسلام آورد و به عبدالله تغییر نام داد. خالد فرزند برمک نه تنها در نزد مروان حمار، رتبۀ عالی داشت بلکه سپهسالار سپاه ابومسلم و همچنین متصدی دیوان خراج سفّاح بود. اعضای این خاندان در عهد خلافت سفاح، منصور، مهدی و هارون‌الرشید عباسی غالباً وزیر، کاتب، امیر و ندیم خلفا بودند و در زمان قدرت خود از علم و دانش و شاعران حمایت می‌کردند. در زمان خلافت هارون‌الرشید، یحیی برمکی و فرزندانش (جعفر برمکی و فضل برمکی) مصدر همۀ امور شدند. قدرت و ثروت افسانه‌ای آنان در دستگاه خلافت، بسیار بارز بود و همین امر رفته‌رفته خلیفه را نگران ساخت. حسادت عده‌ای از درباریان نیز به اضطراب او دامن زد. بهانه‌ای که به قولی سبب شد خلیفه آنها را دستگیر سازد، ارتباط جعفر برمکی با عباسه، خواهر هارون‌الرشید، بود. در ۱۸۷ق، جعفر برمکی به‌‌قتل رسید و یحیی (پدر) و فضل (برادرش) به زندان افتادند و در همان‌جا درگذشتند. تنها محمد بن خالد برمکی از این دستگیری‌ها برکنار ماند. از عوامل دیگر در برکناری خاندان برامکه، حمایت آنان از یحیی بن عبدالله علوی در دیلم بود که داعیۀ خلافت داشت و همچنین حمایت این خاندان از مردم خراسان بود. هرچند ناآرامی‌هایی در آن خطه وجود داشت. با برکناری خاندان برامکه، در واقع یکی از ادوار درخشان خلافت عباسی به پایان رسید.