ترجیع (موسیقی)
تَرجیع (موسیقی)
در لغت به‌معنای بازگشت‌دادن و آواز در گلوگرداندن. در کتاب مقاصدالالحان تعریف ترجیع (در موسیقی) این‌گونه آمده است: روی یک سیم از ساز آهنگی را بنوازند و در فاصله و به‌مناسبت با دست، باز بر سیم دیگری مضراب بنوازند. ترجیع احتمالاً همان است که امروز نوازندگان هنگام نواختن چهار مضراب بر سیم‌های دیگر می‌نوازند و به آن «پایه» می‌گویند. ترجیع انواع مختلف داشته است؛ مانند ترجیع صاعده، ترجیع مفرد، ترجیع هابطه، ترجیعات، و ترجیعات کثیرةالانواع. و چون صدای سیم دست‌باز (واخوان) که در فواصل به آن مضراب نواخته می‌شد قابل تغییر بود، در همۀ مقام‌ها استفاده می‌شد. امروز برخی از نوازندگان هنگام نوازندگی از این شیوه استفاده می‌کنند ولی این روش چندان مرسوم نیست.