حرکت براونی
حرکت براونی (Brownian movement)
حرکت بی‌ترتیب و پیوستۀ ذرات در محیط سیال (گاز یا مایع)، درحال اثرپذیری از نیروهای حاصل از برخورد مولکول‌های محیط. این پدیده را فیزیک‌دان آلمانی، آلبرت اینشتین، در ۱۹۰۵ توضیح داد، ولی خیلی پیش‌تر از آن، گیاه‌شناس اسکاتلندی، رابرت براون[۱]، نخستین‌بار آن را مشاهده و کشف کرده بود (۱۸۷۲). براون هنگام بررسی دانه‌های گردۀ درون آب در زیر میکروسکوپ، متوجه شد دانه‌های گرده همیشه در حرکت‌اند و حرکتشان بی‌نظم و تصادفی است. حرکت این ذرات ناشی از ضرباتی بود که مولکول‌های متحرک آب بر آن‌ها وارد می‌کرد. این پدیده نظریۀ جنبشی ماده را تأیید می‌کند. برای آن‌که این حرکت نامنظم قابل مشاهده شود، ذرات موجود در محیط سیال باید نسبت به مولکول‌های بمباران‌کننده به‌اندازۀ کافی کوچک باشند تا اثرات برخورد مولکول‌های بمباران‌کننده محسوس شود. مثلاً، توپ تنیسی که در هوا غوطه‌ور است حرکت براونی نخواهد داشت، زیرا نیروهای برخورد ناشی از مولکول‌های متحرک هوا در یک طرف توپ با نیروهای وارد بر طرف دیگر آن خنثی خواهد شد. به عبارت دیگر، نیروی برایند[۲] ناشی از برخورد ناچیز خواهد بود.