خجندی، ابومحمود حامد ( ـ ح۳۹۰ق)
خُجَندی، ابومحمود حامد ( ـ ح۳۹۰ق)
ریاضی‌دان و منجم. به روایت بیرونی یگانۀ زمان خود در ساختن اسطرلاب‌ها و افزارهای نجومی بود. در دورۀ فرمانروایی فخرالدولۀ دیلمی در ری می‌زیست و یکی از اسباب‌های رصدی اختراعی خود را به نام او سُدس فخری نامید. در ۳۸۴ق با استفاده از همان وسیله که در واقع سازه‌ای عظیم و ساکن بود، میلِ کلی زمین را برابر ۲۳ درجه و ۳۲ دقیقه و ۲۱ ثانیه اندازه گرفت. اختراع دیگر خجندی آلت شامله بود که بدیع اصطرلابی آن را کامل کرد. کشف یا ابداع رابطه‌ای مثلثاتی، موسوم به «شکل مغنی» در مثلت کروی غیر قائم‌الزاویه را نیز به او نسبت داده‌اند.