دیرالجاثلیق
دیرُالْجاثَلیق
نام دو دیر در عراق. نخستین دیر، که معروف‌تر است، نزدیک مَسکین در حدود ۵۵کیلومتری شمال بغداد بود. مَسکین ظاهراً همان محلی است که امروزه خرائب مسکین نامیده می‌شود و تَلّ‌الدیر کنونی نیز احتمالاً همان دیرالجاثلیق است. شهرت آن به‌سبب نبرد سرنوشت‌ساز خلیفه عبدالملک و مصعب بن زبیر (۷۲ق) است، که به یوم‌الدیر معروف است و طی آن مصعب شکست خورد و به‌قتل رسید. در محل دفن مصعب بقعه‌ای ساختند که به زودی زیارتگاه شد. احتمالاًً گنبد امام منصور همان قبر مصعب است. محل جنگ را نیز خِربَة مُصعب خوانند. گویند زمانی رئیس نسطوریان در این دیر بود و از همین‌رو آن‌جا را دیر جاثلیق نامیدند. دومین دیر جاثلیق، دیری بزرگ در غرب بغداد بوده است.