فتح الله اکبر (رشت ۱۲۳۴ـ۱۳۱۶ش )
فَتح‌الله اکبر (رشت ۱۲۳۴ـ۱۳۱۶ش)
اعظم رشتی، معروف به سالار افخم، سردار منصور و سپهدار (بعدها: سپهسالار). از خوانین و مالکان بزرگ گیلان، دولتمرد، وزیر و نخست‌وزیر ایران در دورۀ قاجار و پهلوی. فرزند میرزا محمدعلی‌خان گیلانی بود و پس از تحصیلات مقدماتی در ادارۀ گمرک گیلان استخدام شد. او پس از مرگ عمویش، اکبرخان بیگلربیگی بزرگ‌ترین زمین‌دار گیلان، در ۱۳۰۷ق با همسر وی ازدواج کرد و با تصاحب ارثیۀ کلان او، حاکم رشت شد و گمرکات خراسان و گیلان و مازندران را از دولت اجاره کرد و سال‌ها عهده‌دار امور گمرک گیلان بود و چند نشان از ناصرالدین‌شاه گرفت. فتح‌الله‌‌خان، در دورۀ مظفرالدین‌شاه، با پرداخت ۱۲هزار تومان، لقب «سردار منصور» گرفت و در ۱۲۷۸ش وزارت گمرکات به او واگذار شد. وی پس از آشنایی با میرزا ملکم‌خان ناظم‌الدوله به «مجمع آدمیت»پیوست و از جنبش مشروطیت حمایت کرد و در ۱۳۲۴ق عضو لژ بیداری ایرانیان شد. در استبداد صغیر به اروپا تبعید شد و بعد از فتح تهران به ایران بازگشت. طی سال‌های ۱۲۸۸ـ۱۲۹۲ش پنج بار وزیر پست و تلگراف شد و در ۱۲۹۴ش در کابینۀ عین‌الدوله وزیر عدلیه و در کابینۀ عبدالحسین فرمانفرما بار دیگر وزیر پست و تلگراف گردید و در کابینۀ سپهدار تنکابنی و وثوق‌الدوله، به وزارت داخله رسید. در دورۀ دوم نخست‌وزیری وثوق‌الدوله وزیر جنگ بود. در ۱۲۹۹ش پس از کناره‌گیری مشیرالدوله، به‌منظور تسهیل کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ش و تضمین موفقیت کامل آن، به نخست‌وزیری منصوب شد و دو کابینه پیاپی تشکیل داد که در هر دو بار وزارت داخله (کشور) را نیز عهده‌دار بود. پس از کودتا، به سفارت انگلیس در تهران پناهنده شد و بعد از مدتی به اروپا رفت. فتح‌الله اکبر در دورۀ سوم و پنجم مجلس شورای ملی نمایندۀ گرگانرود و رشت بود. او به سیاست انگلستان در ایران تمایل نشان می‌داد و مورد اعتماد سفارت انگلیس بود و برای خدمات خود به بریتانیا در ۱۲۸۲ش نشان افتخار از پادشاه انگلستان گرفت. وی تا حدودی نیز با زبان فرانسه آشنا بود.