پدیدار

پَدیدار (phenomenon)
در اصطلاح فلسفه، آنچه بی‌واسطه به‌صورت پدیده‌های عاطفی و روانی یا با واسطۀ ادراک حسی در آگاهی ظاهر می‌شود. نزد هیوم به مجموعۀ انفعالات ذهنی ناشی از تأثیرات مستقیم تجربه و تصورات منطبق با آن‌ها گفته می‌شود. در فلسفۀ کانت، پدیدار به اعیان و رویدادها آن‌طور که در تجربۀ آگاهی ما ظاهر می‌شوند، گفته می‌شود نه آن‌طور که فی‌نفسه هستند (نومن). پدیدارها به‌وسیلۀ ساخت قوای‌ شناختی ما شکل می‌گیرند و به ‌واسطۀ طبیعت ذهن ما است که چیزها به‌مثابۀ اموری واقع در زمان، مکان و تابع روابط علّی پدیدار می‌شوند. در پدیدار‌شناسی، پدیدار به‌معنای متعلق شهود بی‌واسطۀ آگاهی و ظاهرکنندۀ ماهیت است. جنبه‌های پدیداری چیزها به جنبه‌هایی گفته می‌شود که بی‌واسطه، خود را نشان می‌دهند یا نشان دادنی‌اند؛ برخلاف جنبه‌های نظری که باید با واسطۀ استنتاج یا فرض یا به شیوه‌های غیرمستقیم دیگر آشکار شوند. به نظر پدیدار‌شناسان، بسیاری از مکتب‌های فلسفی با تحمیل نظریه‌های مختلف به پدیدارها، جوانبی از آن‌ها را تحریف یا مستور می‌کنند. از همین‌روست که باید صرفاً به توصیف وفادارانۀ پدیدار‌ها برای یافتن چیستی آن‌ها بسنده کرد و اجازه داد پدیدار‌ها خود سخن بگویند.