قاپ بازی

قاپْ‌بازی

(یا: قاب‌بازی) از انواع قمار. قاپ که نام علمی آن رَضْفه/کشکک است، تکه‌استخوانی مکعب‌ ـ مستطیلی‌شکل در بدن چهارپایان است که درشت‌نی و نازک‌نی را به هم متصل می‌کند. در قاپ‌بازی، از قاپ گوسفند یا بُز استفاده می‌شود که نشان‌دهندۀ ویژگی شبانی این بازی است. چهار وجه قاپ در اصطلاح قاپ‌بازان: ۱. بوک، سطح پهنِ و برآمدۀ قاپ است؛ ۲. جیک، به قرینۀ بوک، که سطح فرورفتۀ آن است؛ ۳. اسب، که سطح باریک قاپ است با شکلی شبیه بُتّه جقّه؛ ۴. خر، به قرینۀ اسب، که سطحی صاف است، بی‌فرورفتگی و برآمدگی. ویژگی‌های جزئی‌تر هر یک از این چهار سطح در اصطلاح قاپ‌بازان نامی مخصوص دارد. انواع بازی‌های قاپ: ۱. قاپ سرپا، که به دو صورت «تیلی» و «پئی» انجام می‌گیرد؛ ۲. سه‌قاپ؛ ۳. چارقاپ؛ ۴. پنج‌قاپ؛ ۵. خرکلک؛ ۶. آلچوتخان، بازی مخصوص ارمنیان؛ ۷. هفت‌قاپ؛ ۸. ترنابازی. قاپ‌بازی را اصطلاحات، تکیه‌کلام‌ها و تعبیرات مصدری بسیار است که برخی از آن‌ها، مانند ترکیب مصدری «بُزآوردن» به‌معنی «ناکام و نامراد شدن»، در گفتار روزمرّۀ مردم رواج یافته است.