زید بن علی
زِید بن علی (۷۵ـ۱۲۲ق)
رهبر نخستین قیام ضدِاُمَوی بعد از واقعۀ کربلا و فرزند امام زین‌العابدین (ع). در مدینه نزد پدر و برادرش، امام باقر (ع)، و بزرگانی چون اَبان بن عُثْمان و عُروة بن زبیر تحصیل کرد و مدتی نیز شاگرد واصل بن عطاء شد و به مذهب معتزله گرایید. امام باقر (ع) دفاع از حقوقِ خاندان خود را در تولیت اوقاف امیرمؤمنان (ع) به او واگذار کرد. متعاقب ادعای مالی خالد بن عبدالله قَسْری برضد وی، در ۱۲۰ق به کوفه احضار شد ولی پس از رفع اتهام، آن‌جا را ترک نکرد و با همکاری شیعیان آن منطقه، مخفیانه قیام برضد امویان را پایه‌ریزی کرد. فاش‌شدن برنامۀ قیام وی و واکنش یوسف بن عمر ثَقَفی، حکمران عراق، زید را ناگزیر ساخت تا پیش از فرارسیدن زمان موعود و پیوستن یاران به او، در محرم ۱۲۲ق قیام را آغاز کند و درنتیجۀ کمی سپاه، پس از مدتی مقاومت در کوفه به شهادت رسید. نیز ← زیدیه