سارت

سارْت
(یا: سَرْت؛ نامی دیگر برای تاجیک) مردم ایرانی‌تبار، شهرنشین و بازرگان آسیای مرکزی. سارت/سرت، در تعریف کاشغری به‌معنای تاجر و بازرگان به‌کار رفته است. انحصار تجارت آسیای مرکزی به‌دست ایرانیان سبب شد که این واژه به‌ویژه برای ایرانیان به‌کار رود. مغول‌ها کلمۀ سارت را از ترک‌ها اقتباس کردند و ترکیباتی همچون سارتائول ساختند که بعدها به‌معنای تاجیک و مسلمان به‌کار رفت. این کلمه در عهد تیموریان به‌معنای «ایرانی» در مقابل ترک بود و بعدها ازبکان حکومتگر خوارزم، شهرنشینان ترک‌زبان قلمروی خود را به‌سبب تفاوت در شکل و شیوۀ زندگی، سارت می‌نامیدند. ازبک‌ها خود را از سارت‌ها جدا می‌دانستند و تمایلی به گسترش مراودات خود با آنان نداشتند. در حکومت خیوه، مهتران دربار یعنی مدیران امور داخلی دربار و دولت و کشور، یا از سارت‌های ایرانی‌تبار بودند و یا سارت‌هایی که تاجیک نامیده می‌شدند. سارت‌های آسیای مرکزی علاقه‌ای به تاجیک‌ها نداشتند و از هم‌نام‌شدن با آنان خودداری می‌کردند. نیز ← تاجیک