سراب، شهرستان
سَراب، شهرستان
واقع در شرق استان آذربایجان شرقی، مشتمل بر بخش مرکزی و بخش مهربان، با مرکزیت اداری شهر سراب. از شمال به شهر هریس و شهرستان مشگینشهر، از شرق به شهرستانهای اردبیل و نیر، از جنوب به شهرستان میانه، و از جنوب غربی و غرب به شهرستان بستانآباد محدود است. شهرستان سراب عمدتاً کوهستانی است. کوه سبلان، با ارتفاع ۴,۸۱۱ متر، در شمال و شمال غربی، آن را از شهرستانهای مشگینشهر، اردبیل، و هریس جدا و رشتهکوههای بزقوش (۳,۳۰۲ متر) در جنوب، آن را از شهرستان میانه جدا میکند. اراضی این شهرستان در حوضۀ تلخهرود یا آجیچای قرار دارد و درواقع سرآب تلخهرود است. ریزابههای متعدد رود مزبور، که غالباً از کوهستان اطراف سرازیر میشوند، مانند رودخانههای بیوکچای، تاجیار، مهربانچای، و آقامعلیچای از شمال، و وانقچای و هرهنوچای از جنوب، و رودخانۀ اصلی تلخهرود یا آجیچای آن را مشروب میکنند. اقلیم این شهرستان، سرد و نیمهخشک و جمعیت آن بالغ بر ۱۳۳,۶۱۷ نفر است (۱۳۸۵). مهمترین آبادیهای آن عبارتاند از سراب، مهربان، کلیان، آغمیون، رازلیق، آلان، اسنق، دوزدوزان، شربیان، ابرغان، اسبفروشان، و اردها. راه بستانآباد به اردبیل اصلیترین راه ارتباطی آن است و راههای فرعی شبکۀ راههای روستایی آن را تشکیل میدهند. سراب از مراکز مهم پرورش دام است و لبنیات و فرآوردههای دامی آن معروف است. ازجمله آثار تاریخی این شهرستان است: آتشکدۀ چهارتاقی ساسانی در روستای آغمیون، سنگنبشتۀ میخی اورارتی در رازلیق، مسجد جامع شهر سراب، سنگنبشتۀ نشت اوغلی، سنگنبشتۀ قرخ قیزلارنشت اوغلی، تپۀ باستانی قلعهجوق، تپۀ باستانی ابرغان، رباط سنگی شاهعباسی، و مقبرۀ مغولی اسبفروشان.