مناسک
مَناسِک (ritual)
در عبادت یا مراسم مذهبی، اجرای مجموعۀ اعمال معیّنی که یا به مناسبت رویداد مهمی در زندگی شخص، مانند تولد یا مرگ، انجام می‌گیرد و یا چرخۀ منظم روزانه، هفتگی، یا سالانه‌ای را تشکیل می‌دهد. مناسک و مراسم یکشنبۀ کلیساها یا سبت شنبۀ یهودیان یا جمعۀ مسلمانان از این جمله است. معمولاً چنین استنباط می‌شود که مناسک دارای معانی نمادین عمیق‌اند. تعریف دیگر آن این است که هر رفتاری را که باید با قواعد معیّنی تطبیق کند و گرنه منجربه عواقب فوق طبیعی تصور می‌شود، مَنْسک (جمع: مناسک) یا شعیره (جمع: شعایر) می‌نامند. آن‌ها نسبت نزدیکی با جهان‌بینی و دین و مرام جامعه و همچنین ساختارهای سیاسی و اقتصادی آن دارند؛ که به قصد نزدیکی به خدا در ادیان ابراهیمی انجام می‌گیرد و ممکن است به نیت افزایش محصول، شکست دشمنان، پیشی‌گرفتن بر رقیبان، رسیدن به اشراق، کاهش فلاکت، درمان بیماری روانی یا جسمی، مشروع ساختن وقایع مهمی از قبیل ازدواج، جبران عواقب تخطی از محرمات و مقررات اجتماعی، یا دفع ارواح خبیث برگزار شوند. در بعضی جوامع همۀ اشخاص حق اجرای مناسک را دارند (مانند دسته‌ای از بومیان استرالیا)، در برخی دیگر فقط مردان (همچون در میان سرخ‌پوستان یانومامو برزیل) یا فقط زنان (مثلاً در قبیلۀ کالاباری شمال نیجریه) اجازۀ این کار را دارند، و در گروهی دیگر فقط روحانیان یا شمن‌ها می‌توانند مناسک را برگزار کنند. مناسک ممکن است با استعمال مواد مخدر (چنان که در میان غالب سرخ‌پوستان جنگل‌های استوایی برزیل و سرخ‌پوستان جلگه‌های امریکایی شمالی مرسوم است)، وردخوانی، نقاب‌گذاری، و رقص و موسیقی و نواختن طبل همراه باشد.