نعل بندان، محله
نَعْل‌بَندان، محلّه
یکی از سه محلۀ شهر گرگان. بناهای مهم آن کاخ آقا محمدخان بود که بعدها قصر حاکم گرگان شد و از یک میدان ورودی، دو ورودی مطلای نقاشی‌شده، حیاط، عمارت دوطبقۀ دیوان‌خانه با دو ستون هشت ترک چوبی بزرگ که تصویر قهرمانان بر روی آن نقاشی شده بود، دو دروازۀ بزرگ نقاشی شده ازجمله تصویر زنی در حال نواختن کمانچه، و در پشت آن اندرونی و عمارت‌های کلاه‌فرنگی و چهارفصل و باغ نارنجستان مملو از درختان مرکبات تشکیل می‌شد. در کنار آن عمارت سلیمان‌خانی متصل به باروی شهر و تلگراف‌خانه و سردر عالی‌قاپو در میدان توپخانه قرار داشت. همچنین باغ و عمارت کنسولگری روسیه و دو بقعۀ بی‌بی حور و بی‌بی نور در گذر باغ‌شاه بود. بعدها دبیرستان ایرانشهر در گذر پاسرو و دبستان عنصری در این محله تأسیس شد. دیگر بناهای آن مسجد جامع، در اصل از دورۀ سلجوقی که کتیبۀ آجری آن با خط کوفی باقی است و در دورۀ تیموری بازسازی کامل شد؛ مدرسۀ امیرخان سردار (اواخر دورۀ قاجار)، و بقعۀ چهل تن است. گذرهای آن خیمه‌دوز، میخچه‌گران، بلوچ و حاجی‌لر که اجداد آن‌ها در دورۀ صفویان به استرآباد کوچانده شده بودند، و شیرکُش بود.