گوران
گوران
از طوایف کرد کرمانشاه، عمدتاً ساکن دهستان گوران و دیگر مناطق کردستان نظیر سنندج و اورامان، مرکب از تیره‌هایی چون تفنگچی، جاف، گهواره، قلخانی، نیریژی. اکثر گورانها بر مذهب اهل حق‌اند و بقیه مذهب شیعه و شافعی دارند و در مناطق دیگر به‌ویژه شهر ایلخچی در آذربایجان شرقی پراکنده‌اند. روستای گهواره، مرکز گوران و خان‌نشین اصلی آن است. اغلب گورانها تا اواسط دورۀ ناصرالدین‌شاه قاجار، چادرنشین و دامدار بودند، اما پس از آن تعداد چادرنشینان گوران به ۴۷۰ خانوار رسید. سردسیر اینان در دالاهو، شاهمار، کنار رودخانۀ زیمکان و نقاط دیگر و گرمسیر آنان عمدتاً در ذهاب و نواحی مختلف آن است. رودخانۀ معروف ریجاب از میان اراضی گورانها می‌گذرد و بعضی مزارات مقدس اهل حق، ازجمله بابا یادگار، حضرت بهلول و قلندربگ، در منطقۀ گورانها واقع است. حکومت ایل گوران در دو ـ سه قرن گذشته با خاندان ملک یاسم‌خان یا سلیمان گوران بود. حکومت اینان با نشیب و فرازهایی تا انقراض قاجاریه دوام یافت. غلام‌علی‌خان سالار منصور، پسر حسین‌خان سردار معظم، که از ۱۳۳۶ق جانشین پدر شد، از آخرین آن‌هاست. گورانها در بنیچه‌بندی نظامی دورۀ قاجاریه، هشت دسته سرباز، موسوم به گوران قلعه زنجیری، در اختیار دولت قرار دادند. این دسته‌ها از هشت طایفۀ بزرگ گوران برگزیده شد و فرماندهی آن‌‌ها نیز با سرکردگان (سلطان) همان طوایف بود. اقتدار تدریجی سلاطین گوران سبب کاهش قدرت و نفوذ حاکمان موروثی و قدرت و اعتبار ایل گوران شد و بسیاری از گورانها برای حفظ خود از تعدیات ایلات و طوایف همسایه، ناگزیر به نقاط دیگر رفتند و یا به ایلات دیگر پیوستند. در این دوره، قلخانی‌ها و نیریژی‌ها از همه قدرتمندتر بودند.