بوریابافی
بوریابافی
دست‌بافی از نی یا برگ خرما یا الیاف گیاهی دیگر. از کهن‌ترین صنایع دستی ایران است و با ابزاری ساده چون کارد، قیچی، داس، درفش و انبر بافته می‌شود. براساس کاوش‌های باستان‌شناسی در منطقۀ بین‌النهرین، قدمت بوریا به هزارۀ پنجم پ‌م برمی‌گردد. بافت بوریا از قدیم در اغلب شهرهای ایران رواج داشته است و توصیف‌های کتاب حدودالعالم من‌المشرق الیالمغرب (۳۷۲ق) گواهی بر این نظر است. تولیدات فرآورده‌های حصیری، که امروز از نظر روش بافت، مواد اولیه و شکل متنوع‌اند، تحت تأثیر سنت‌های محلی و فراوانی نوع الیاف سلولزی (گیاهی) هر منطقه است. این تولیدات عبارت‌اند از زیرانداز و پوشش سقف خانه، کَپَر (خانۀ سبدمانند بلوچی)، پرده، سبد، زنبیل، سفره، پاپوش، قفس، بادبزن، گلدان، کلاه، و انواع ظروف. محصولات دیگری نیز از نی خیزران می‌سازند، از جمله میز و صندلی، آباژور، کتابخانه، جاکفشی. بافت بوریا در ایران معمول است، به‌ویژه در مناطقی که نی، برگ درخت خرما و ساقه‌های گیاهان موجود باشد؛ ازجمله در خوزستان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، مازندران، گیلان، آذربایجان، خراسان، کردستان، بوشهر و برخی نواحی دیگر. غیر از حصیر و بوریا، بافته‌های دیگری نیز از الیاف گیاهی تهیه می‌شود که عبارت‌اند از بامبو، بافته‌شده از نی خیزران که بیشتر در گیلان و مازندران رایج است؛ مروار، تهیه‌شده از ساقۀ نازک درختان که بیشتر در گیلان و تهران رایج است؛ ترکه‌بافی، بافته‌شده از ترکۀ درختان که بیشتر در خراسان رایج است؛ کپوبافی، بافته‌شده از برگ درخت خرما که بیشتر در خوزستان رایج است؛ چم‌بافی، تهیه‌شده از ساقۀ گیاهی که بیشتر در آذربایجان رایج است؛ تولیدات مذکور به‌روش بالا و پایین، ترکه‌ای از زیر و ترکه‌ای از رو، بافته می‌شوند که، با توجه به شکل و حجمِ وسیلۀ مورد نظر، نوع بافت به‌شکل شش‌ضلعی، لوزی، مثلثی، دایره‌ای و لوله‌ای، به‌صورت متقاطع یا موازی تغییر می‌کند. امروز، صنایع دستی سبدبافیِ طرقبه در مشهد، حصیربافیِ میناب، هرمزگان، بامبوبافیِ لاهیجان و کپوبافیِ دزفول شهرت خاص دارند.