آستانه حضرت عبدالعظیم
آستانۀ حضرت عبدالعظیم
مجموعه بناهای مزار حضرت عبدالعظیم، و دو امامزاده با نام‌های حمزه و طاهر در ری. بر صندوق روی مرقد حضرت عبدالعظیم، نسبت وی چنین آمده است: عبدالعظیم بن عبدالله بن علی بن حسن بن زید بن حسن بن علی بن ابی‌طالب (ع). حضرت عبدالعظیم محضر سه امام معصوم، امام جواد (ع) و امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع)، را درک کرد، و در ۲۵۰ق برای ترویج اسلام به ری رفت، و در ۲۵۴ یا ۲۵۵ق درگذشت. امامزاده حمزه، فرزند امام موسی بن جعفر (ع) است؛ مرقد او را حضرت عبدالعظیم به مردم معرفی کرد. امامزاده طاهر، از احفاد امام زین‌العابدین (ع) است. پس از وفات حضرت عبدالعظیم، بنایی ساده بر مرقد وی ساختند، و حدود ۴۷۷ـ۴۹۲ق، بقعه‌ای گنبددار در این مکان بنا کردند. محمد کریم پیرنیا این بقعه را بنایی چهارگوش دانسته، که گنبدی رُک با گریو بلند بر فراز خود داشته است. در دورۀ صفوی، بنا توسعه یافت و به مجموعه‌ای شامل مساجد، صحن‌ها، ایوان‌ها، رواق‌ها، و دیگر فضاها تبدیل شد. گنبد بقعه در این دوره تغییر کرد و ضریحی چوبین بر مزار حضرت عبدالعظیم نصب شد. در زمان فتحعلی‌شاه قاجار، ضریحی نقره‌ای در این محل نصب گردید. در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار، گنبد طلاپوش بقعۀ حضرت عبدالعظیم و دو گلدستۀ آن، و نیز گنبد بقعۀ امامزاده حمزه ساخته شد. در این زمان، داخل این گنبدخانه‌ها را با آینه‌کاری آراستند، و ضریحی نقره‌ای بر مزار امامزاده حمزه قرار دادند. بنای بقعۀ امامزاده طاهر در ۱۲۶۵ش به مجموعه افزوده شد، و مجموعه بناهای آستانه و تزیینات آن‌ها تا به امروز مرمّت و بازسازی شده است.