تبسه
تِبِسه (Tebessa)
شهری در ولایت قسطنطینه[۱]، در الجزایر، به فاصلۀ ۱۸کیلومتری مرز کشور تونس[۲] و شمال کوه‌های بون رومان[۳]. ۱۵۶,۶۰۰ نفر جمعیت دارد (۱۹۹۸). معادن مهم فسفات در شمال شرقی این شهر قرار دارد. تبسه با برج و باروهای بیزانسی[۴] احاطه شده است و آثاری از دورۀ رومی‌ها دارد، که عبارت‌اند از یک سیرک بزرگ، طاق نصرت، و کلیسای بازیلیک (کلیسای جامع)، که در اصل معبد مینروا[۵] بوده است. این شهر در دوران رومی‌ها، مرکز نظامی و بازرگانی بود. بنابر گفته‌ها، در ۷۱م بنا شده است. در تقاطع راه‌های منتهی به کارتاژ، نزدیک تونس؛ سِرته[۶]، قسنطینۀ کنونی؛ لامبسه[۷]، تازولت[۸] کنونی؛ و تاکاپه[۹]، قابس[۱۰] کنونی، واقع شده بود و به‌سرعت به مکانی مهم تبدیل شد. احتمالاً از نخستین شهرهایی بوده است که پس از رواج مسیحیت[۱۱] در کارتاژ (۱۵۰م)، این دین را پذیرفت. قرن ۲م باشکوه‌ترین دوران این شهر بود و در این زمان، ساخت زیباترین بناهای تاریخی تبسه آغاز شد. مدتی بعد، واندال‌ها آن را ویران کردند و نام شهر از تاریخ حذف شد تا این‌که سپاهیان بیزانس دوباره آن را بازسازی و احیا کردند.