ترانزیستور
ترانْزیسْتور (transistor)
قطعۀ الکترونیکیِ حالت‌ـ‌جامد[۱]، ساخته‌شده از ماده‌ای نیم‌رسانا[۲]. این قطعه سه یا چند کنتاکت الکتریکی[۳] برای تنظیم جریان عبوری دارد. از ترانزیستور به‌منزلۀ تقویت‌کننده[۴]، نوسان‌ساز[۵]، سلول فتوالکتریکی[۶] یا کلید[۷] استفاده می‌کنند و برخلاف لامپ‌های گرمایونی[۸] اولیه، معمولاً توان بسیار کمی مصرف می‌کند. ترانزیستورها معمولاً از لایه‌های نازک ژرمانیم[۹] یا سیلیسیم[۱۰] تشکیل می‌شوند و لایه‌های متناوب آن‌ها خواص الکتریکی متفاوت دارند، زیرا به مقدار اندکی ناخالصی متفاوت آغشته شده‌اند. بلور ژرمانیم یا سیلیسیم خالص به صورت عایق[۱۱] (نارسانا[۱۲]) عمل می‌کند. با افزودن مقادیر ناچیز ناخالصی به شکل اتم‌های مواد دیگر، مثلاً بور[۱۳]، آرسنیک[۱۴]، یا ایندیوم[۱۵]، لایه‌ها به نوع اِن (دارای الکترون اضافی) یا به نوع پی (مواجه با کمبود الکترون) تبدیل می‌شوند. درنتیجه، الکترون‌ها فقط در یک جهت از لایه‌ای به لایۀ دیگر می‌روند. اختراع ترانزیستور تأثیر شگرفی بر صنعت الکترونیک گذاشت. سالانه هزاران میلیون ترانزیستور در دنیا ساخته می‌شود. ترانزیستور بسیاری از کارهای لامپ گرمایونی را صورت می‌دهد، اما نسبت به آن مزیت‌هایی دارد که عبارت‌اند از قابلیت اعتماد بیشتر، عمر طولانی‌تر، فشردگی، و سرعت آغاز به کار. ترانزیستور برای آغاز کار به گرم‌شدن نیاز ندارد. از ترانزیستور در بیشتر تجهیزات الکترونیکی، ازجمله رادیو و تلویزیون، رایانه، و ماهواره، استفاده می‌کنند و اساس مدار مجتمع[۱۶] (آی‌سی، تراشه سیلیسیمی[۱۷]) است. ترانزیستور را جان باردین[۱۸] و والتر براتین[۱۹] با تکمیل کار ویلیام شاکلی[۲۰] در آزمایشگاه‌های تلفن بل[۲۱] امریکا ساختند (۱۹۴۸).
- ↑ solid-state
- ↑ semiconductor
- ↑ electrical contacts
- ↑ amplifier
- ↑ oscillator
- ↑ photocell
- ↑ switch
- ↑ thermionic valves
- ↑ germanium
- ↑ silicon
- ↑ insulator
- ↑ nonconductor
- ↑ boron
- ↑ arsenic
- ↑ indium
- ↑ integrated circuit
- ↑ silicon chip
- ↑ John Bardeen
- ↑ Walter Brattain
- ↑ William Shockley
- ↑ Bell Telephone Laboratories