دیرکتوار
دیرِکْتوار (Directory)
(یا: هیئت‌مدیره) عنوانی برای دولت انقلابی فرانسه، تشکیل‌شده براساس قانون اساسی سال سوم[۱]، از نوامبر ۱۷۹۵ تا نوامبر ۱۷۹۹. این دولت انقلابی دارای دو مجلس قانون‌گذاری بود؛ مجلس نمایندگان با ۵۰۰ عضو که سن اعضای آن ۳۰ سال به بالا بود و وظیفۀ طرح لوایح را داشت، و مجلس سالخوردگان با ۲۵۰ عضو که حداقل سن اعضای آن ۴۰ سال تعیین شده بود. این مجلس از اختیارات لازم برای موافقت یا مخالفت با قوانین پیشنهادی مجلس سفلی برخوردار بود و حق انتخاب پنج دیرکتوار را داشت. هر دیرکتوار باید حداقل ۴۰ سال سن می‌داشت و پیش از انتخاب‌شدن به این سِمت، می‌بایست در پست وزارت یا معاون وزیر خدمت کرده باشد. هر سال به‌صورت دوره‌ای یک دیرکتوار انتخاب می‌شد. دیرکتوارها مسئولیت انتخاب وزرا، سفرا، ژنرال‌های ارتش، مأموران مالیاتی و دیگر مقامات دولتی را برعهده داشتند. آن‌ها هیچ بودجه و پولی برای اجرای طرح‌ها و برنامه‌های خود در اختیار نداشتند. حکومت دیرکتوار در عرصۀ قدرت و اختیارات اجرایی ضعیف بود و در واکنش به خودکامگی پیوریتنی[۲] (زاهدمآبانه) به‌وجود آمد که در دوران حکومت وحشت[۳] (۱۷۹۳ـ۱۷۹۴)، برقرار بود. حکومت آنان سرانجام به دیکتاتوری منضبط ناپلئون بناپارت منجر شد. شاید بتوان گفت، دیرکتوار فاسدترین رژیمی بود که فرانسه تا آن زمان تجربه کرده بود. هدف و دلمشغولی اصلی زمامداران در این دوره، جلوگیری از روی کارآمدن دوبارۀ بوربون‌ها یا هر رژیم دیگری بود که موجودیت اعضای دیرکتوار را به مخاطره اندازد. اعضای دیرکتوار با تقسیم ثروت ملی به حکومت خود ادامه می‌دادند. در دورۀ حکومت دیرکتوار، توجه به لباس، ظواهر و تفریحات رواج یافت و اخلاقّیات سقوط کرد.