عددباوری

عددباوری (numerology)

فالگیری با اعداد. اساس آن را این عقیده تشکیل می‌دهد که عددها نسبتی بین جهان انسانی و عالم هستی برقرار می‌کنند. ترس خرافی از عدد سیزده بارزترین جلوۀ آن در غرب است. توجیه منطقی عددشناسی غربی را فیثاغورس، ریاضی‌دان یونانی، فراهم آورد؛ مثلاً او با نسبت‌‌دادن عددی به هر حرفی برای نام‌ها معانی رمزی/باطنی پیدا کرد. کشف این‌که فواصل موسیقایی را می‌توان با اعداد نشان داد، عقیده به دلالت‌های فوق طبیعی اعداد را دامن زد. عددشناسی (علم‌الاعداد) جایگاهی ویژه در تفکر مسیحی اوایل قرون وسطا داشت. در باور هندوان و نیز غربی‌ها، خورشید و ماه و سیاره‌ها هر کدام بر عددی از یک تا نُه حاکم‌اند؛ بدین‌سان عددشناسی با علم احکام نجوم پیوند یافت. عددشناسی چینی بر تعداد ضربه‌‌قلم‌های لازم برای نگارش حروف چینی استوار است. با جمع‌کردن تعداد ضربه‌ها و استفاده‌کردن از روشی باستانی به‌نام «محاسبۀ روح چو ـ کو» می‌توان شخصیت کسی را از روی شکل مکتوب نامش کشف کرد یا مثلاً تعیین کرد که آیا فلان نام برای شرکت تازه تأسیس یمن دارد. عدد یک در عددشناسی غربی عدد خداست. و با خورشید، مردانگی و قدرت نیز نسبت دارد. عدد دو با ماه و زنانگی نسبت دارد و همچنین نشانۀ دوگانگی است. عدد سه را عموماً عددی نیرومند می‌شمارند، احتمالاً بدین سبب که مثلث باثبات‌ترین شکل ساده است. تثلیث مسیحی از این تعبیر بهره می‌برد. مظهر جمع اضداد است برای خلق چیزی نو. عقیده به این‌که سه اتفاق بد یا خوب پشت ‌سر هم روی می‌دهند، قدمتی دیرینه دارد. عدد سه در فرهنگ عامه و جادو اهمیتی خاص دارد و برای مثال بسیاری از وردها را باید سه‌بار خواند. این عدد با سیارۀ مشتری نسبت دارد. عدد چهار نشانۀ قدرت جسمانی و ثبات است. نام خدا در زبان‌های آشوری، آذری، عربی و مصری باستان چهار حرف دارد. این عدد دارای نسبتی با سیارۀ اورانوس است. عدد پنج را در سنت جادوگری غربی عددی قدرتمند می‌دانند و با ستارۀ پنج‌پر نشان می‌دهند. این شکل در رم باستان طلسمی دربرابر ارواح خبیث به‌شمار می‌رفت. چهارپر آن نشانۀ چهار جهت اصلی است و یک پر آن نشانۀ انسان به‌منزلۀ فرمانروای طبیعت. نسبت عدد پنج با سیارۀ عُطارِد است. عدد شش نشانۀ هماهنگی ماده و معناست. با دو مثلث متقاطع نمایانده می‌شود. آن را با سیارۀ زهره نسبت می‌دهند. عدد هفت را تقریباً در همۀ دنیا عددی مهم و معمولاً خوش‌یمن می‌دانند و دلالت بر پیروزی معنا بر ماده دارد. عبرانیان آن را عدد کامل و دال بر کمال می‌شمردند. از این‌جاست که هفت شمعدان در کتاب مکاشفۀ یوحنا دلالت بر همۀ جهان مسیحی می‌کند و قدرت کامل برّه با هفت شاخ تداعی می‌شود. این عدد در میان یونانیان نیز معنایی خاص داشت. در بریتانیا پسر هفتم را دارای قوای خارق‌العاده یا جادویی می‌دانستند. در زندگی هر فردی قائل به یک چرخۀ هفت‌ساله بودند. عدد هفت با سیارۀ نپتون نسبت دارد. عدد هشت نمودار بی‌نهایت و در عقاید مسیحی، زندگی پس از مرگ است و با سیارۀ زحل نسبت دارد. عدد نُه چون حاصل‌ضرب ۳×۳ است، خوش‌یمن تلقی می‌شود و نشانۀ کامل‌بودن است. گمان می‌رفت که هر نُه سال در زندگی انسان تغییری مهم اتفاق می‌افتد یا خطری پیش می‌آید. این عدد با سیارۀ مریخ نسبت دارد. عدد یازده نمایندۀ معرفت متعالی، مصیبت، و قدرت است. عدد سیزده را دست‌کم از زمان رومیان منحوس دانسته‌اند. سیزده فرد حاضر در شام آخر همین معنا را در خود دارد و هنوز نشستن سیزده نفر بر سر یک میز را بدشگون می‌دانند. هر دستۀ جادوگران دارای سیزده عضو تصور می‌شد. سیزدهمین روز ماه را خصوصاً اگر به جمعه بیفتد خوش‌یمن نمی‌دانند. عدد ۲۲ را در علوم خفیۀ غربی با قوای فوق‌طبیعی نسبت می‌دهند. عدد ۲۳ را در قرن ۲۰ نویسندۀ امریکایی ویلیام باروز جنبۀ سرّی بخشید. او اهمیّتی خاص برای آن قائل شد و تقویمی با ماه‌های ۲۳ روزه اختراع کرد. اشاره به عدد ۲۳ در آثار پیروان او زیاد دیده می‌شود. عدد ۴۰ بیشتر در کتاب مقدس و تألیفات اسلامی به‌چشم می‌خورد. عدد ۴۰ در افسانه‌های مسلمانان نیز فراوان به‌چشم می‌خورد، مانند قصه‌های هزارویک شب. در ویلز، ذکر ۴۰ قرص نان و ۴۰ بشقاب کره به‌طور معمول در صورت اجاره‌بهایی آمده، که به اسقف لَندَف می‌پرداخته‌اند. دستمزد ترانه‌سرا برای هر ترانه اگر شاگرد بود ۴۰ پنی و چنانچه مقام استادی داشت دوبرابر ۴۰ پنی بود. کشتی‌های مظنون به انتقال بیماری واگیردار را ۴۰ روز قرنطینه می‌کنند و مانع از تخلیۀ مسافر یا بار می‌شوند. امتیازات تحصن تا ۴۰ روز برقرار بود.

 

---