سوسمار
سوسْمار (lizard)
خزندگانی از راستۀ مارها. به‌واسطۀ داشتن چهار پا، پلک متحرک، پردۀ صماخ، و زبان گوشتی از مار متمایزند، هرچند برخی از سوسمارها فاقد پا و از نظر ظاهری شبیه مارند. بیشتر از ۳هزار گونه سوسمار در سراسر دنیا یافت شده است. این جانوران در زیرراستۀ سوسماران[۱]، راستۀ مارسوسماران[۲] قرار می‌گیرند. در ایران ۱۱۲ گونه سوسمار وجود دارد که در هشت خانواده رده‌بندی شده‌اند. سوسمارها مفیدند، زیرا حشره‌خوارند و بیشتر حشرات موذی و جانوران دیگر را شکار می‌کنند. بعضی افراد سوسمارها را بنابه عقاید خرافی می‌کشند که نادرست است. سوسمارها، نظیر سایر خزندگان[۳]، بیشتر در نواحی گرمسیری یافت می‌شوند، هرچند برخی گونه‌ها حتی تا شمال مدار قطب شمال نیز زندگی می‌کنند. حدود بیست خانوادۀ سوسمار شامل گکوها[۴]، آفتاب‌پرست‌ها[۵]، سوسمار‌ماهی مانند[۶]، بزمچه[۷]، مارمولک آگاما[۸]، و ایگوانا[۹] وجود دارد. سوسمار زنده‌زا[۱۰] یا سوسمار معمولی[۱۱] (Lacerta vivipara) با طولی حدود پانزده سانتی‌متر در تمام اروپا یافت می‌شود. این سوسمار در زمستان‌های طولانی نواحی شمالی به خواب می‌رود. نظیر بسیاری از گونه‌های دیگر، برای دفاع دمش را می‌کند، سپس دم مجدداً رشد می‌کند. ناحیه گلویی سوسمار چین‌دار[۱۲] (Chlamydosaurus kingi) در استرالیا برای ترساندن دشمنانش قابل اتساع است. دو گونه سوسمار سمی وجود دارد: سوسمار ریش‌دار مکزیکی[۱۳] و هیولای ژیلا[۱۴].