دیوان خراج

دیوان خراج

دیوان خراج
نام فارسی	دیوان خراج
نوع کاربری	از سازمان‌های اداری نخستین قرون اسلامی
علت تاسیس / تشکیل	بررسی کلیۀ مسائل مالی و ثبت آن در دفاتر و دوایر مربوطۀ دیوانی

از سازمان‌های اداری نخستین قرون اسلامی. خراج در آغاز به مالیات زمین‌هایی اطلاق می‌شد که براثر صلح به‌دست آمده بود. اما بعدها اصطلاحی عام برای انواع دیگری از مالیات شد. وظیفۀ دیوان خراج بررسی کلیۀ مسائل مالی و ثبت آن در دفاتر و دوایر مربوطۀ دیوانی بود، چنان‌که در قرون نخستین اسلامی دیگر درآمدهای عمومی حکومت هم در دیوان خراج ثبت می‌شد. مقدار پرداختی خراج را مقرراتی تعیین می‌کرد که قانون‌الخراج می‌نامیدند، این مقدار پس از اخذ، در دفاتر مخصوص به‌ثبت می‌رسید. علاوه بر آن، ثبت کارهایی چون یادداشت‌های روزانه، پرداخت نفقه، ثبت بدهی، بیلان سالانه، گزارش کارگزار، گزارش وکیل خرج، و اوامر روزانه نیز در دفاتر ویژۀ خود در دیوان خراج صورت می‌گرفت.