ساموآ
ساموآ (Samoa)
| ساموآ | |
|---|---|
| نام فارسی | ساموآ |
| نام لاتین | Samoa |
| نظام سیاسی | سلطنتی مشروطه |
| درآمد سرانه (دلار) | ۵۴۹۵ دلار (۲۰۱۰) |
| جمعیت | ۱۸۷,۰۳۲ هزار نفر (۲۰۱۰) |
| موقعیت | آب‌های مرکز جنوبی اقیانوس آرام، در شمال شرقی جزایر فیجی و شمال کشور‌ـ‌جزیرۀ تونگا |
| پایتخت | آپیا |
| تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) | ۶۶ |
| شهرهای اصلی | آسائو |
| زبان | ساموآیی، انگلیسی |
| گروه‌های قومی | ساموآیی ۹۲.۶% |
| دین | مسیحیت |
| مساحت (کیلومتر مربع) | ۲,۸۳۱ |
| واحد پول | تالا |
موقعیت. کشور‌ـ‌جزیرۀ[۱] ساموآ در آب‌های مرکز جنوبی اقیانوس آرام، در شمال شرقی جزایر فیجی و شمال کشور‌ـ‌جزیرۀ تونگا واقع است. ۲,۸۳۱ کیلومتر مربع مساحت دارد و شهر آپیا[۲] پایتخت آن است.
سیمای طبیعی. کشور ساموآ، که بخشی از جزایر پولینزی محسوب می‌شود، از نُه جزیره و جزیرک[۳] تشکیل شده که همگی منشأ آتشفشانی دارند. چهار جزیرۀ مهم این کشور ـ اوپولو[۴]، ساوایی[۵]، آپولیما[۶]، و مانونو[۷] ـ کوهستانی و مسکونی‌اند و بقیّه جزیرک‌ها به زیستگاه و پناهگاه پرندگان و حیات وحش اختصاص یافته‌اند. جزیرۀ ساوایی، بزرگ‌ترین جزیرۀ این مجموعه، ۱,۷۰۸ کیلومتر مربع مساحت دارد؛ جزیرۀ اوپولو ۱,۱۱۸ کیلومتر مربع و بقیۀ جزایر و جزیرک‌ها روی هم ۵ کیلومتر مربع وسعت دارند. کوه سیلی‌سیلی[۸]، در مرکز جزیرۀ ساوایی، ۱,۸۵۷ متر ارتفاع دارد و بلندترین نقطۀ کشور ساموآ محسوب می‌شود. اقلیم این کشور گرم و مرطوب و فصل بارندگی آن، که به‌ویژه در سراشیب‌های جنوب شرقی بیشتر است، از آذر تا فروردین‌ماه است. اگرچه هوای ساموآ از اردیبهشت تا آبان نسبتاً آرام و مطبوع است، توفندهای[۹] خطرناک گاه این آرامش را برهم می‌زنند و فاجعه به‌بار می‌آورند. نیمی از اراضی این کشور از جنگل پوشیده شده و نواحی پست آن را مرداب‌های پوشیده از درختان کرنا یا چندل فراگرفته است. حیات وحش آن به پرندگانی چند به‌ویژه گونه‌ای کبوتر منحصر می‌شود. شهرهای مهم آن عبارت‌اند از آپیا، مولیفانوئا[۱۰]، آسائو[۱۱]، و ساله‌لولوگا[۱۲].
اقتصاد. کشاورزی، شیلات، چوب و الوار و صنعت گردشگری چارچوب اصلی اقتصاد ساموآ را تشکیل می‌دهند و کاکائو، نارگیل خشک و شیلات عمده‌ترین کالاهای صادراتی آن است. نارگیل، موز، آناناس، انبه، سیب‌زمینی هندی، و خربزۀ درختی برای مصارف داخلی تولید می‌شوند.
حکومت و سیاست. نظام حاکم بر کشور ساموآ، سلطنتی مشروطه با یک مجلس قانون‌گذاری است. در حال حاضر مالیئتوئا تانومافیلیِ دوم شخص اول مملکت است. او زمام امور را مادام‌العمر در دست دارد و جانشین او را اعضای مجلس مؤسسان برای مدت پنج سال انتخاب می‌کنند. قدرت اجرایی در دست شخص اول مملکت است که سمت نخست‌وزیری را نیز برعهده دارد. مجلس قانون‌گذاری ساموآ از ۴۹ نماینده تشکیل می‌شود که مردم آنان را برای مدت پنج سال انتخاب می‌کنند.
مردم و تاریخ. جمعیت ساموآ ۱۸۷,۰۳۲ هزار نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به ۶۶ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. ۹۳ درصد از جمعیت این کشور را ساموآئی‌های پولینزیایی‌تبار تشکیل می‌دهند و ۷۸ درصد از این جمعیت در روستاها به‌سر می‌برند و ۶۳.۵ درصد از مردم آن از آیین پروتستان پیروی می‌کنند. رشد جمعیت آن ۰.۶ درصد است. پولینزیایی‌ها در حدود ۱۱۰۰پ‌م به جزایر ساموآ مهاجرت کردند و در آن‌جا ساکن شدند. یاکوب روخوینِ[۱۳] هلندی، نخستین اروپایی بود که در ۱۷۲۲ از این جزایر دیدن کرد. لوئی بوگنویل[۱۴]، دریانورد و پویندۀ فرانسوی، در ۱۷۶۸ به جزایر مزبور وارد شد و آن‌جا را جزایر ناویگاتور[۱۵] نامید. هیئت‌های مذهبی انگلیسی در ۱۸۳۰ و آلمانی‌ها در ۱۸۵۵، ظاهراً برای تبلیغ مسیحیت و راهنمایی و ارشاد بومیان و کفار، به ساموآ رهسپار شدند. چارلز ویلکس[۱۶] در ۱۸۳۹ و ریچارد مید[۱۷] امریکایی نیز در ۱۸۷۲ به این سرزمین گام نهادند و اجازۀ تأسیس یک پایگاه دریایی در جزیرۀ توتوئیلا[۱۸] را برای دولت امریکا دریافت کردند که امروز به ساموآی امریکا موسوم است. تضاد مصالح و منافع سه کشور انگلیس و آلمان و امریکا به مناقشات سیاسی و اختلافات دیپلماسی میان این کشورها منجر شد و سرانجام در ۱۸۹۹ به توافقی سه‌جانبۀ انجامید و انگلستان منافع خود را در ساموآ به آلمان واگذار کرد. پس از جنگ جهانی اول، در ۱۹۱۹، مستعمرۀ آلمان در ساموآ به قیمومت و سرپرستی نیوزیلند محول شد. سرپرستی نیوزیلند بر ساموآ تا ۱۹۶۱ به درازا کشید و ساموآ در ۱ ژانویۀ ۱۹۶۲ به استقلال کامل دست یافت.