سایو تومه و پرنسیپه
سائو تومه وَ پِرنْسیپه ( São Tomé & Principe)
| سایو تومه و پرنسیپه | |
|---|---|
| نام فارسی | سائو تومه وَ پِرنْسیپه |
| نام لاتین | São Tomé & Principe |
| نظام سیاسی | جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانون‌گذاری |
| جمعیت | ۱۶۵,۰۰۰ نفر |
| موقعیت | در خلیج گینه |
| پایتخت | سائو تومه |
| تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) | ۱۶۴.۸ |
| شهرهای اصلی | پدراس، تینهوساس، رولاس، کاروکو |
| زبان | پرتغالی |
| گروه‌های قومی | قوم فانگ |
| دین | مسیحیت |
| مساحت (کیلومتر مربع) | ۱,۰۰۱ |
موقعیت. کشور ـ جزیرۀ سائو تومه[۱] و پرنسیپه مشتمل بر شماری جزایر آتشفشانی است و در خلیج گینه، در دوراب‌های ساحل غربی افریقا، قرار دارد. مساحت این کشور ۱,۰۰۱ کیلومتر مربع و پایتخت آن شهر سائو تومه۱ است.
سیمای طبیعی. جزیرۀ سائو تومه که بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین جزایر این گروه است، در ۳۰۰کیلومتری ساحل غربی کشور گابون جا دارد و مساحت آن به ۸۴۵ کیلومتر مربع می‌رسد. این سرزمین کوهستانی و پوشیده از جنگل است و ارتفاع بلندترین نقطة آن، پیکو دِ تومه[۲]، به ۲,۰۲۵ متر بالغ می‌شود و رودخانه‌های کوچک چندی که از اطراف همین کوه سرچشمه می‌گیرند و به اقیانوس می‌ریزند، آن را مشروب می‌کنند. جزیرۀ پرنسیپه، دومیّن جزیرۀ بزرگ این کشور است و با ۱۱۴ کیلومتر مربع مساحت، در ۱۶۰کیلومتری شمال شرقی جزیرۀ سائو تومه قرار دارد. این جزیره نیز کوهستانی و پوشیده از جنگل است و بلندترین نقطۀ آن واقع در حاشیۀ جنوب شرقی، ۹۳۵ متر ارتفاع دارد. علاوه بر آن، جزایر کوچک پدراس[۳]، تینهوساس[۴]، رولاس[۵]، و کاروکو [۶]و چند جزیرک[۷] دیگر که مساحت‌شان در مجموع به ۴۲ کیلومتر مربع می‌رسد، بخش‌هایی از این کشور را تشکیل می‌دهند. اقلیمِ گرم و استوایی کشور مزبور، تحت تأثیر جریان آب سرد اقیانوسی بَنگوئِلا تعدیل شده و به‌ویژه ارتفاعات آن از آب‌وهوایی ملایم و مطبوع برخوردار شده است. فصل بارندگی این سرزمین از آبان تا اردیبهشت به درازا می‌کشد و میانگین ریزش سالانۀ آن به ۳هزار میلی‌متر می‌رسد.
اقتصاد. کشاورزی، ماهی‌گیری، و گردشگری، اساس اقتصاد این کشور را تشکیل می‌دهد. کاکائو عمده‌ترین محصول صادراتی آن است و حدود ۳/۱ از اراضی مزروعی آن برای کشت این گیاه صادراتی اختصاص یافته است و ۴۰ درصد از نیروی کار این کشور نیز در این بخش مشغولند. صنعت سائو تومه، ترقی چندانی نکرده و به چند کارخانه و کارگاه کوچک آبجوسازی، روغن‌گیری نخل، تولید الوار و مصالح ساختمانی، نساجی و صابون‌سازی منحصر است.
حکومت و سیاست. به‌موجب قانون اساسی ۱۹۹۰، حکومت کشور‌ـ‌جزیرۀ[۸] سائو تومه و پرنسیپه جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانون‌گذاری است. رئیس‌جمهور (زن یا مرد) را، که عالی‌ترین مقام کشور است، مردم برای یک یا دو دورۀ پنج‌ساله انتخاب می‌کنند و قدرت اجرایی در دست اوست؛ هیئت دولت هم زیر نظر مستقیم او عمل می‌کند. مجلس ملی این کشور ۵۵ عضو دارد که هر چهار سال یک‌بار انتخاب می‌شوند. جزیرۀ پرنسیپه از آوریل ۱۹۹۵ به خودگردانی داخلی نایل آمده و دارای یک دولت و مجلس محلی است.
مردم و تاریخ. مطابق برآورد سال ۲۰۱۰، جمعیت کشور سائو تومه و پرنسیپه حدود ۱۶۵,۰۰۰ نفر است و تراکم نسبی آن به ۱۶۴.۸ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. حدود ۵۲ درصد از جمعیت آن در روستاها زندگی می‌کنند و سیاهان افریقایی (قوم فانگ[۹]) ۹۰ درصد از ساکنان آن را تشکیل می‌دهند. ۴۹ درصد از جمعیت این سرزمین را مردان و ۵۱ درصد از آن را زنان تشکیل داده‌اند، ۸۴ درصد از آنان پیرو آیین کاتولیک رومی‌اند و زبان رسمی آنان پرتغالی است. پرتغالی‌ها در دهۀ ۱۴۷۰ به این جزایر وارد شدند و آن را به تبعیدگاه یهودیان مبدل کردند و به کشت نیشکر پرداختند. این کشور در قرن ۱۵ بازار دلالان اروپایی برای خریدوفروش برده و صدور آن به امریکای جنوبی بود و در قرن ۱۹، عنوان نخستین مکان کشت کاکائو در افریقا را به خود اختصاص داد. خشونت بیش از حدّ اربابان اروپایی، سیاهان را به واکنش و شورش واداشت و اربابان پرتغالی را به جان خود بیمناک کرد تا جایی که ناچار شدند موقتاً این جزیره را ترک کنند. شورش‌ها و زدوخوردهای پنهان و آشکارِ استقلال‌طلبان همچنان ادامه داشت تا این که پرتغالی‌ها باخواسته‌های شورشیان موافقت کردند و این کشور در ۱۲ ژوییۀ ۱۹۷۵ به کسب استقلال نایل آمد.