روزولت، تیودور (۱۸۵۸ـ ۱۹۱۹)
روزوِلْت، تِئُودور (۱۸۵۸ـ ۱۹۱۹)(Roosevelt, Theodore)
| تیودور روزولت Theodore Roosevelt | |
|---|---|
| زادروز |
۱۸۵۸م |
| درگذشت | ۱۹۱۹م |
| ملیت | امریکایی |
| تحصیلات و محل تحصیل | تحصیل در هاروارد |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| آثار | جنگ دریایی ۱۸۱۲ (۱۸۸۲) و فتح غرب (۱۸۸۹ـ ۱۸۹۶) |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
| جوایز و افتخارات | برنده جایزه صلح نوبل (۱۹۰۶) |
بیست‌وششمین رئیس جمهور امریکا (۱۹۰۱ـ۱۹۰۹)، از حزب جمهوری‌خواه. پس از فرمانداری نیویورک (۱۸۹۸ـ۱۹۰۰)، معاون رئیس‌جمهور مکینلی[۱]، و درپی قتل او (۱۹۰۱)، رئیس‌جمهور شد. با تراست‌های بزرگ (اتحادیه‌ای از شرکت‌هایی که سبب کاهش رقابت می‌شدند) مبارزه کرد، و برای تحمیل سلطۀ امریکا بر امریکای لاتین، سیاست خارجی وطن‌پرستانه‌ای در پیش گرفت. او برای میانجیگری در پایان‌دادن به جنگ ۱۹۰۴ روسیه ـ ژاپن جایزۀ صلح نوبل را دریافت کرد (۱۹۰۶). روزولت، در مقام رئیس‌جمهور، آزادمنش‌تر شد؛ مسائل انحصارهای تجاری را حل کرد، برای حفاظت از منابع ملی تدابیری اندیشید، و قانون مواد غذایی و دارویی ناب[۲] را به‌تصویب رساند. او در ۱۹۰۴ تبصرۀ روزولت[۳] را بر آموزه مونرو[۴] اعلام کرد، مبنی‌بر این‌که در صورت مشاهدۀ «ناتوانی یا تخلف‌های شدید» در امریکای لاتین، امریکا باید مداخله کند. (در آموزه مونرو دخالت اروپاییان در امریکای لاتین، تهدیدی برای امریکا محسوب می‌شد). روزولت که پس از بازنشستگی از سیاست محافظه‌کارانۀ جانشین خود، ویلیام هوارد تفت[۵] منزوی شده بود، حزب پیشرو یا گوزن نر[۶] را پایه‌گذاری کرد. در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۹۱۲ شکست خورد. از مداخلۀ امریکا در جنگ جهانی اول به‌شدت حمایت کرد. روزولت در نیویورک زاده شد. از هاروارد فارغ‌التحصیل (۱۸۸۰)، و عضو مجلس ایالتی شد (۱۸۸۱). کمیسر پلیس نیویورک (۱۸۹۵)، و دستیار وزیر نیروی دریایی (۱۸۹۷ـ ۱۸۹۸) بود. در زمان جنگ اسپانیا ـ امریکا (۱۸۹۸) فرماندهی نیروی داوطلب، معروف به سواره نظام بی‌باک، را برعهده داشت. پس از مرگش، در ژانویۀ ۲۰۰۱ پرزیدنت بیل کلینتون[۷] با اهدای نشان افتخار[۸] به او از رشادتش قدردانی کرد. از کارهای برجستۀ دورۀ ریاست‌جمهوری روزولت انعقاد پیمان هی‌ـ‌پونسفوت[۹] بود که احداث کانال پاناما[۱۰] را امکان‌پذیر ساخت. او کتاب‌هایی هم در زمینۀ تاریخ و...، نظیر جنگ دریایی ۱۸۱۲ [۱۱] (۱۸۸۲) و فتح غرب[۱۲] (۱۸۸۹ـ ۱۸۹۶)، نوشته است.