شنوایی
شنوایی (hearing)
(یا: سامِعِه) توانایی دریافت و درک امواج صوتی منتقل‌شده از راه هوا. برای شنیدن یک صدا وجود سه عامل الزامی است: منبع، محیط انتقال‌دهنده، و عضو گیرندۀ صوت. در مهره‌داران، گوش عضو گیرنده امواج صوتی است. انسان توانایی شنیدن صداهایی با بسامد ۲۰ تا ۲۰هزار هرتز را دارد. گوش انسان از سه بخش خارجی، میانی، و داخلی تشکیل شده است. گوش خارجی، شامل لالۀ گوش[۱] و مجرای گوش[۲]، وظیفه دریافت امواج صوتی و انتقال آن‌ها به گوش میانی را برعهده دارد. امواج صوتی پس از عبور از مجرای گوش خارجی به پردۀ صماخ برخورد می‌کنند و باعث لرزش آن می‌شوند. این پرده مجرای گوش خارجی را از گوش میانی جدا می‌کند. در گوش میانی، سه استخوانچه[۳] وجود دارند که لرزش‌های پردۀ صماخ را به گوش داخلی منتقل می‌کنند. این استخوانچه‌ها چکشی[۴]، سندانی[۵]، و رکابی[۶] نام دارند و به‌صورت زنجیره‌ای از پردۀ صماخ تا دریچۀ بیضی[۷] گوش داخلی قرار گرفته‌اند. دستۀ استخوان چکشی روی پرده صماخ قراردارد و سر آن با استخوان سندانی مفصل می‌شود و آن نیز روی دریچۀ بیضی قرار دارد. این زنجیرۀ استخوانی و پردۀ صماخ علاوه بر انتقال امواج به بخش حلزونی[۸] گوش داخلی آن‌ها را تقویت هم می‌کنند. لرزش‌های منتقل‌شده به گوش داخلی باعث پیدایش امواجی در مایع درون بخش حلزونی گوش داخلی می‌شوند. این امواج باعث تحریک یاخته‌های حساس موجود در اندام کورتی[۹] بخش حلزونی گوش داخلی می‌شوند. یاخته‌های حساس پس از تحریک تکانه‌هایی عصبی تولید می‌کنند که عصب شنوایی آن‌ها را به مراکزی در مغز منتقل می‌کند. پس از تجزیه و تحلیل این پیام‌ها در مرکز شنوایی مغز، واقع در لوب گیجگاهی[۱۰]، فرد صداها را می‌شنود.