شوبرت ، فرانتس (۱۷۹۷ـ ۱۸۲۸)
شوبِرْت، فرانْتْس (۱۷۹۷ـ ۱۸۲۸)(Schubert, Fran)
آهنگ‌ساز اتریشی. در میان ده سمفونی او آثاری همچون سمفونی «ناتمام» (شمارۀ هشت) در سی مینور و سمفونی «بزرگ» در دو ماژور شمارۀ نُه یافت می‌شوند. آثار مجلسی و موسیقی برای پیانو نیز داشت، ازجمله «کوینتت ماهی قزل‌آلا[۱]»، و بیش از ۶۰۰ لید (ترانه) که ترکیبی از بیان رُمانتیک عواطف و ملودی ناب بودند. این لیدها عبارت‌اند از دوره‌های ترانۀ دختر زیبای آسیابان[۲] (۱۸۲۳) و سفر زمستانی[۳] (۱۸۲۷). شوبرت در وین[۴] به‌دنیا آمد، و موسیقی را از پدرش آموخت که مدیر مدرسه بود. از خردسالی آموختن پیانو و ویولن را آغاز کرد. در ۱۸۰۸ وارد مدرسۀ کُر نمازخانۀ سلطنتی[۵] شد، در ارکستر آن ویولن می‌نواخت و گاهی رهبر جانشین ارکستر نیز بود. در ۱۳سالگی یک فانتزی برای دوئت پیانو ساخت و چند اثر دیگر نیز طرح‌ریزی کرد. در ۱۸۱۱ نخستین لید و در ۱۸۱۳ نخستین سمفونی‌اش را ساخت و تحصیلات خود را زیرنظر سالیِری[۶] ادامه داد. در ۱۷سالگی مس سل ماژور، سمفونی‌های دوم و سوم و چند اثر نمایشی را خلق کرد. نخستین اپرایش، کاخ لذت شیطان[۷]، را در ۱۸۱۴ ساخت. نخستین ترانۀ بزرگ وی، «مارگارتِ کوچک (گرِتشِن) پشت چرخ نخ‌ریسی[۸]»، نیز در همین هنگام ساخته شد. در ۱۸۱۷ با میشائل فوگِل، خواننده، آشنا شد، که علاقۀ زیادی به ترانه‌هایش داشت و در اجرای نمایش همراه با موسیقی او، برادران دوقلو[۹] در ۱۸۲۰ شرکت کرد. تا پیش از ۱۸۱۲ که دوستانش بیست ترانه از او را به هزینۀ خود منتشر کردند، هیچ ناشری او را نمی‌شناخت. (بااین‌حال بیشترآثار بزرگ وی تا پایان عمرش منتشر نشدند). استادی او در گونه‌های مختلف موسیقیِ سازی در سمفونی «ناتمام[۱۰]» و فانتزی «آواره[۱۱]» برای پیانو (۱۸۲۲) آشکار است؛ سه کوآرتت زهی آخر، لا مینور، رِ مینور، «مرگ و دوشیزه[۱۲]»، و سل، در ۱۸۲۴ و ۱۸۲۶ خلق شدند. سمفونی نهم (۱۸۲۵) وی پرداخت دقیقی دارد و در نوع خود اثری بسیار الهام‌بخش است.