شینتو
شینْتو (Shinto)
(در چینی: شین‌تائو[۱] به‌معنی «راه خدایان») دین بومی ژاپن. یگانگی همدلانه با نیروهای طبیعی، سرسپردگی به خاندان حاکم به‌عنوان بازماندگان آماتِراسو اُمیکامی[۲]، الهۀ آفتاب، در آن آمیخته‌اند. شکل میهن‌پرستانۀ ستیزه‌جویی از آن موسوم به شینتو دولتی در عهد امپراتور میجی[۳] (۱۸۶۸ـ۱۹۱۲) پدید آمد و تا ۱۹۴۵ که کنار گذاشته شد رسمی ماند. شینتو ترجمۀ چینیِ کامی ـ نو ـ میچی[۴] ژاپنی است. آیین‌های شینتو به «کامی» متوسل می‌شوند، نیروهای مرموز طبیعت که در عوارض طبیعی مانند کوه‌ها و درختان و سنگ‌ها و چشمه‌ها و غارها نهفته‌اند. شینتو بر مدار خلوص و ایمان و صداقت می‌گردد. گمراهی‌ها را در تطهیرهای آیینی می‌توان شست. این آیین‌ها، همچنین خواستۀ عابد را، هنگامی‌که تمنایی از محضر کامی دارد، قابل طرح و قبول می‌کند. مقدس‌ترین زیارتگاه شینتو در ایسه[۵] بر کرانۀ خلیج ایسه در جنوب شرقی جزیرۀ هونشو[۶] واقع است. همان‌جا در معبد الهۀ آفتاب آینه‌ای نگهداری می‌شود که می‌گویند در قرن ۷پ‌م به جیمو[۷]، نخستین امپراتور افسانه‌‌ای ژاپن، داده شده است. قدیمی‌ترین و مهم‌ترین زیارتگاه رسمی شینتو (شاید قرن ۴م) ایزومو تایشا جینجا[۸] نزدیک ایزومو[۹] در غرب هونشو است. گفته می‌شود که همۀ کامی‌ها هرساله در ماه اکتبر آن‌جا جمع می‌شوند. شینتو فاقد متون فلسفی است، ولی کتبی دارد دربارۀ اساطیر، رویه‌های آیینی و اداری، قوانین مذهبی، تواریخ ایام دودمان‌های حاکم، و ساخت معبد. شینتو نه اصول عقایدی دارد و نه نظام اخلاقی ثابتی. پیروان شینتو بتی از خدایانشان نداشتند تا این که از قرن ۸م با آیین بودا همزیستی کردند و درآمیختند. کوشش‌هایی نیز برای تلفیق آن با اخلاق کنفوسیوسی انجام گرفته است. شینتوئیسم، ۱۳۰ فرقه را دربر می‌گیرد که همه به‌رسمیت شناخته می‌شوند ولی برخلاف شینتو دولتی (که در ۱۹۴۶، پس از جنگ جهانی دوم وقتی که امپراتور هیروهیتو[۱۰] شأن الهی خود را انکار کرد، برچیده شد) از حمایت دولتی محروم‌اند. در قرن‌های ۶ـ۸م کهانت شینتو موروثی شد. پیش از آن آیین‌های مذهبی را ملوک طوایف برگزار می‌کردند که در رأسشان امپراتور بود. در دورۀ توکوگاوا[۱۱] (۱۶۰۳ـ۱۸۶۷) شینتو چنان زیر سلطۀ دین بودا رفت که حتی مرسوم شد کاهنان شینتو و اعضای خانواده‌شان به معبدی بودایی وابسته باشند و مراسم تدفین‌شان را کاهنی بودایی اجرا کند. در واکنش بدان، انواع مکتب‌های خلوص‌گرای شینتو پدید آمد و بخشی از نهضت ملی احیاگرانه‌ای را در قرون ۱۸ و ۱۹ تشکیل داد. ازجمله اعیاد شینتو: سئیجین ـ نو ـ هی[۱۲] (روز بزرگسالان) برابر با ۱۵ ژانویه، که جوانان در ۲۰سالگی به زیارت معبد می‌روند؛ شیچی ـ گو ـ سان[۱۳] (هفت ـ پنج ـ سه) در ۱۵ نوامبر که پسرهای پنج و دخترهای سه و هفت ساله را برای تبرک به مبعد می‌برند. مراسم ازدواج ژاپنی‌ها اغلب شامل ادای سوگندی دربرابر کامی است و غالب طرح‌های ساختمانی با یکی دو مراسم تطهیر به‌انجام می‌رسد. مشخصۀ معبدهای شینتو یک توریئی[۱۴] یا دروازۀ قرمزرنگِ دور تا دورْ آزاد شبیه حرف H با یک تیر افقی دیگر در بالای آن است. بنای سنتی معبدها ساختمان نسبتاً ساده‌ای دارد، چوبی با سقف شیب‌دار که بی‌شباهت با خانه‌های روستایی سبک قدیم نیست.