بلوهر و بوذاسف
بِلوهَر و بوذاسَف
(یا: یوداسف) کتابی دینی، فلسفی‌گونه و اخلاقی در افسانه‌هایی دربارۀ زندگی بودا. این افسانه‌ها که اصل هندی دارند در دورۀ ساسانیان به پهلوی ترجمه و تألیف شده و بعد از اسلام به عربی برگردانده شده‌اند. واژۀ بوذاسف صورت ایرانی شدۀ بودیسَتْوَه (Bodhisattva) و بلوهر نام زاهدی است که طریقۀ هدایت را به این شاهزادۀ هندی می‌آموزد. از این کتاب ترجمه‌هایی به زبان‌های گوناگون، مانند عربی، فارسی، اردو، گجراتی، یونانی، گرجی، لاتین، و عبری وجود دارد. در میان اوراق مانوی مکشوف در تورفان (ترکستان چین)، قطعاتی از این کتاب به شعر فارسی دری و خط مانوی پیدا شده است. بلوهر و بوذاسف در کتاب‌های ادب و اخلاق عربی و فارسی تأثیر بسیاری گذاشته است. از این کتاب ترجمه‌هایی منظوم به زبان فارسی نیز وجود دارد، مانند مدرسةالحکمه سرودۀ ضیاء‌الدین محمدحسین آیتی خراسانی قائنی که به تصحیح محمد ابراهیم آیتی منتشر شده است (۱۳۷۷). این کتاب در قرون وسطا به زبان لاتینی تحت عنوان برلعام و یوسَفات ترجمه شد که شامل دو متن دیگر هم بود، یکی دفاعیه یک مسیحی یونانی در قرن دوم میلادی به نام آریستیدس و روایت یونانی این داستان منسوب به قدیس یوحنای دمشقی (۶۷۶ـ۷۵۴م).