لیبیدو

لیبیدو (libido)

(یا: زیست‌مایه) در روان‌شناسی فرویدی، انرژی غریزۀ جنسی که حتی در نوزاد وجود دارد. لیبیدو مراحل رشدی دارد که فروید آن‌ها را در نظریۀ میل جنسی دورۀ کودکی توضیح داده است. لیبیدو همچنین، به‌معنای نیروی «نهاد» یا بخش عمدۀ ذهن ناهشیار (ناخودآگاه) است که آن را عامل آفرینش می‌دانند. طبق نظریه‌های فروید، لیبیدو غریزۀ جنسی، و آفرینش هنریِ تجلی غریزۀ جنسی است که در مسیر دیگری هدایت ‌شده است؛ خود (من) با نظارت بر انگیزه‌های نامقبول اجتماعیِ «نهاد» تلاش می‌کند که رفتار را تعدیل کند. سرچشمۀ لیبیدو نهاد است. فروید مراحل لیبیدو را به ترتیب، دهانی، مقعدی و تناسلی نامیده است. در مرحلۀ دهانی، کودک هر چیزی را با دهانش آزمایش می‌کند. در مرحلۀ مقعدی، کودک از این‌که اختیار بدنش را به‌دست می‌گیرد لذت می‌برد. مرحلۀ تناسلی نیز زمانی است که لیبیدو در اندام‌های جنسی متمرکز می‌شود. فروید برخلاف یونگ و چند روان‌شناس دیگر هرگز از اصطلاح لیبیدو در زمینه‌های غیرجنسی استفاده نکرد.

 

---