کربن، هانری (۱۹۰۳ـ۱۹۷۸)
کُرْبَن، هانری (۱۹۰۳ـ۱۹۷۸)(Corbin, Henry)
| هانری کُرْبَن Henry Corbin | |
|---|---|
| زادروز |
1903م |
| درگذشت | 1978م |
| ملیت | فرانسوی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دانشگاه سوربون، مؤسسه زبان‌های شرقی |
| شغل و تخصص اصلی | ایران‌شناس |
| شغل و تخصص های دیگر | اسلام‌شناس |
| فعالیت‌های مهم | تاسیس بخش ایران‌شناسی انستیتوی ایران و فرانسه در ایران |
| آثار | تخیل خلاق در عرفان ابن عربی؛ ابن سینا و تمثیل عرفانی؛ تاریخ فلسفه اسلامی |
| گروه مقاله | خاورشناسی |
اسلام‌شناس، ایران‌شناس و متفکر فرانسوی. در ۱۹۱۹ تحصیلات فلسفی خود را در دانشگاه سوربون در پاریس آغاز کرد و در کلاس درس اتین ژیلسون شرکت جست و به مطالعه ترجمۀ لاتینی آثار ابن سینا پرداخت. در ۱۹۲۶ به مؤسسه زبان‌های شرقی رفت و زیر نظر لویی ماسینیون زبان عربی آموخت. نخستین‌بار ماسینیون او را با آثار سهروردی آشنا کرد. سال‌های ۱۹۳۰ـ ۱۹۳۶ را در آلمان گذراند و به مطالعه فلسفۀ آلمانی پرداخت و با هایدگر آشنا شد و کتاب متافیزیک چیست؟ او را به فرانسه برگرداند. با آغاز جنگ جهانی دوم در ۱۹۴۰ به استانبول رفت، زبان فارسی آموخت و تا ۱۹۴۵ در آن‌جا بود. در اواخر ۱۹۴۵ برای نخستین‌بار به ایران آمد و با متفکران ایرانی ازجمله علامه طباطبایی آشنا شد و تحت تأثیر برداشت آن‌ها از بعد معنوی اسلام قرار گرفت و از آن پس یکسره دل به معارف شیعی سپرد. در ۱۹۵۴ جانشین ماسینیون شد و به ریاست بخش علوم دینی مدرسه مطالعات عالی پاریس رسید. از آن پس نیمی از سال را در ایران و نیمی دیگر را در فرانسه می‌گذراند. در ایران بخش ایران‌شناسی انستیتوی ایران و فرانسه را تأسیس کرد و مجموعۀ «گنجینۀ نوشته‌های ایرانی» را منتشر کرد. کربن محقق «شرق‌شناس» به‌معنای متداول آن نبود. متفکری بود که در جستجوی معنویت فراموش‌شده در غرب، به شرق روی آورد و در جهان تشیع ایرانی احیای این معنویت را یافت. تفکر او مبتنی‌بر «فلسفۀ نبوی» و کشف عمق پیام الهی از طریق تأویل بود. سرچشمۀ این تأویل در مفهوم ولایت نهفته است که واسطۀ جهان لاهوت و ناسوت است. صاحب ولایت یا امام انسان کاملی است که رابط بین انسان در حیات دنیوی خود و ذات الهی است. این رابطه با وفات پیامبر و ختم نزول وحی قطع نمی‌شود و به صورتی دیگر در وجود امام برای همیشه ادامه پیدا می‌کند. کربن جایگاه امام را در دو بعد معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی بازمی‌شناسد. در بعد معرفت‌شناسی بر تأویل و تفسیر رمزی و نیز مکاشفه و تجربه باطنی تکیه می‌کند و در بعد هستی‌شناسی به سهروردی اشاره می‌کند که برای نخستین‌بار جایگاه آن را بازشناخت و آن را عالم مثال یا خیال نامید. به‌نظر کربن این اندیشه امروز فقط در ایران وجود دارد. آثار کربن سه حوزه تألیف، تصحیح و ترجمه را دربر می‌گیرد. برخی تألیفات او عبارت‌اند از ارض ملکوت؛ تخیل خلاق در عرفان ابن عربی؛ ابن سینا و تمثیل عرفانی؛ تاریخ فلسفه اسلامی؛ شیخیه؛ و سرانجام مهم‌ترین اثر تألیفی او اسلام ایرانی در ۴ جلد. بخش مهمی از زندگی کربن به تصحیح آثار و متون قدیمی گذشت، او این آثار را نه‌تنها با دقت و صحت تصحیح و چاپ کرده، بلکه بر هر‌کدام از کتاب‌ها مقدمه‌ای مفصل و جامع نوشته است. در صدر این تصحیحات مجموعۀ کامل مصنّفات شیخ اشراق سهروردی است که در ۳ جلد به چاپ رسیده و کربن تمام آن‌ها را به فرانسه نیز ترجمه کرده است، برخی دیگر عبارت‌اند ازعبهرالعاشقین و شرح شطحیات از روزبهان بقلی شیرازی؛ ترجمه و شرح مشاعر ملاصدرا؛ جامع‌الحکمتین ناصرخسرو؛ کشف‌المحجوب ابویعقوب سجستانی؛ جامع‌الاسرار سید حیدر آملی؛ ایران و یمن: سه رسالۀ اسماعیلی؛ و سرانجام منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران از میرداماد تا زمان حاضر در ۳ جلد که با همکاری سید جلال‌الدین آشتیانی تدوین و چاپ شده است. بسياري از آثار او به فارسي ترجمه شده است.