مهاجرت
مهاجرت
نقل مکان افراد از محل اقامتشان به جایی دیگر. اگر از کشوری به کشور دیگر رخ دهد مهاجرت بین‌المللی[۱] یا برون‌کوچ نامیده می‌شود و اگر در یک کشور از منطقه‌ای به منطقۀ دیگر باشد مهاجرت داخلی[۲] یا درون‌کوچ. همچنین مهاجرت ممکن است موقت (نظیر مسافرت‌های ایام تعطیل) یا فصلی (نظیر کوچ عشایر) یا دایمی باشد. آنچه افراد را وادار به ترک یک محیط می‌کند عوامل دفع[۳] و آنچه آنان را به محیط دیگر می‌کشاند عوامل جذب[۴] (نظیر مسکن بهتر، شغل مناسب‌تر، امکانات بیشتر) نام دارد. مهاجرت در مقیاس وسیع بیشتر علت اقتصادی دارد و گاه آزارهای اجتماعی یا سیاسی یا دینی به این کار سبب می‌شود (که پناهندگان[۵] را پدید می‌آورد) و باعث می‌شود که کشورهای خاصی در این‌خصوص قوانین محدودکننده‌ای وضع کنند. نوعی دیگر از مهاجرت، مهاجرت اجباری[۶] است که برخی علل آن عبارت‌اند از مواجهه با جنگ، آزار مذهبی، قحطی، بردگی، بلایای طبیعی. امریکا در مقیاسی وسیع‌تر از کشورهای دیگر و بیش از ۵۰میلیون نفر در طول تاریخ خود مهاجر پذیرفته است. در بریتانیای کبیر مقررات مهاجرت ساکنان کشورهای مشترک‌المنافع در ۱۹۶۲ و ۱۹۶۸ تصویب شد و در ۱۹۷۱ نظام واحد نظارتی جایگزین آن شد. قانون ۱۹۸۱ ملیت انگلستان، با این حکم که فقط شهروند انگلیسی حق زندگی‌کردن در بریتانیای کبیر را دارد، مهاجرت به انگلستان را محدود کرد. مهاجرت در دین اسلام نیز احکامی مخصوص دارد. اگر مسلمانی در شرایطی قرار گیرد که دینش در خطر افتد و به او ظلم شود، واجب است که از آن سرزمین هجرت کند. (نساء ۹۷ـ۹۸؛ انفال، ۷۲؛ نحل، ۱۱۰؛ عنکبوت، ۵۶) به‌نظر فقیهان مسلمان شرایطی که مهاجرت را واجب می‌کند عبارت‌اند از ۱. گریز از شکنجۀ ظالمان؛ ۲. یادگیری احکام دینی (توبه، ۱۲۲)؛ ۳. تقویت دولت اسلامی. همچنین اگر مهاجرت باعث شود که مسلمانی احکام و معارف اسلام را، به‌علت دور از دسترس‌بودن، فراموش کند، حرام است.