کومور
کومور (Comoros)
| کومور | |
|---|---|
| نام فارسی | کومور |
| نام لاتین | Comoros |
| نظام سیاسی | جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانون‌گذاری |
| جمعیت | ۷۳۵,۰۰۰ نفر |
| موقعیت | آب‌های غربی اقیانوس هند |
| پایتخت | مورونی |
| تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) | ۳۳۹۴.۷ |
| رشد سالانه (درصد) | ۲.۵ |
| شهرهای اصلی | اِنیازیجا، اِنزوانی و موالی |
| زبان | عربی و فرانسوی |
| گروه‌های قومی | بانتو، عرب و ماداگاسکار |
| دین | اسلام |
| مساحت (کیلومتر مربع) | ۱,۸۶۲ |
موقعیت. جزیرۀ کومور در آب‌های غربی اقیانوس هند و در دهانۀ شمالی تنگۀ موزامبیک[۱]، بین ماداگاسکار شمالی و ساحل افریقا جای دارد. مساحت این کشور ۱,۸۶۲ کیلومتر مربع است و شهر مورونی[۲] پایتخت آن است.
سیمای طبیعی. کشور کومور از سه جزیرۀ اِنیازیجا[۳]، اِنزوانی[۴]، و موالی[۵] تشکیل شده است. جزایر مزبور منشأ آتشفشانی دارند و در دهانۀ شمالی تنگۀ موزامبیک، بین ساحل شمال شرقی موزامبیک و کرانۀ شمال غربی جزیرۀ ماداگاسکار[۶] واقع‌اند. اِنیازیجا، جزیره‌ای کوهستانی است که آتشفشان کارتالا[۷] با ارتفاع ۲,۳۶۱ متر، بلندترین نقطۀ کشور کومور در آن واقع شده است. این جزیره ۱,۱۴۸ کیلومتر مربع مساحت دارد و نام پیشین آن گراند کومور[۸] بود و مورونی و اِمبِنی[۹] مهم‌ترین آبادی‌های آن هستند. جزیرۀ اِنزوانی (آنژوان[۱۰] پیشین)، با ۴۸۳ کیلومتر مربع مساحت، بعد از جزیرۀ اِنیازیجا، بزرگ‌ترین جزیرۀ کشور کومور است و در ۱۲۹کیلومتری جنوب شرقی جزیرۀ انیازیجا (گراند کومور) قرار دارد و سیما[۱۱] و دومونی[۱۲] مهم‌ترین آبادی‌های آن‌اند. جزیرۀ موالی (موئلی[۱۳]) با ۲۳۱ کیلومتر مربع مساحت، کوچک‌ترین جزیرۀ کشور مزبور است. این جزیره در ۴۰کیلومتری غرب جزیرۀ انزوانی واقع شده و فومبونی[۱۴] عمده‌ترین آبادی آن است. افزون بر جزایر سه‌‌گانۀ بالا، جزیرۀ مایوت[۱۵] با مساحت ۳۷۳ کیلومتر مربع، بخشی از مجمع‌الجزایر کومور است. این جزیره در تصرف فرانسه است و جزو سرزمین‌های فرادریایی[۱۶] کشور مزبور محسوب می‌شود و اهالی آن در همه‌پرسی ۱۹۷۵ به تداوم تابعیت از فرانسه رأی داده‌اند. علاوه‌بر جزایر مزبور، جزیرک[۱۷]های چندی که در آب‌های ساحل جنوبی جزیرۀ موالی قرار دارند، نیز جزئی از کشور کومور محسوب می‌شوند. اقلیم این کشور بسیار گرم و مرطوب است و فصل بارندگی آن از آبان تا فروردین به درازا می‌کشد و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۲,۸۲۵ میلی‌متر است. نفوذپذیری زمین‌های جزایر انیازیجا و انزوانی از جریان یافتن آب‌های سطحی و تشکیل رودخانه و دریاچه جلوگیری می‌کند و غیر از جزیرۀ موالی، که از جنگل انبوه پوشیده شده است، بقیۀ اراضی این کشور جنگل و گیاه چندانی ندارند و آب آشامیدنی آن‌ها نیز از راه ذخیرۀ باران در آب انبارهایی که در معرض آلودگی قرار دارند، تأمین می‌شود.
اقتصاد. اقتصاد کومور از قدیم به کشاورزی و کمک‌های خارجی وابسته بوده است. خودداری فرانسه از کمک‌رسانی به سرزمین مزبور در دهۀ ۱۹۷۰، ضربۀ سنگینی بر اقتصاد آسیب‌پذیر آن وارد کرد که آثار آن هنوز محسوس است. کاساوا (مانیوک)، سیب‌زمینی شیرین، برنج، قهوه، نارگیل، وانیل، و سیر از عمده‌ترین فرآورده‌های صادراتی این کشور، و گوشت، ماهی، عمدتاً مواد غذایی، نفت، سیمان، ماشین‌آلات، و گندم جزو واردات آن به‌شمار می‌آیند.حکومت و سیاست. براساس قانون اساسی ۲۰۰۱، جزایر سه‌‌گانۀ انیازیجا، انزوانی، و موالی بخش‌های لاینفک کشور کومورند و به هر یک از آن‌ها خودگردانی داخلی اعطا شده است. رئیس‌جمهور کومور را، که در رأس امور کشور قرار دارد، مردم برای مدت پنج سال انتخاب می‌کنند. مجلس قانون‌گذاری کشور دارای ۴۲ عضو است که برای مدت چهار سال انتخاب می‌شوند و اعضای پانزده گانۀ مجلس سنا را نیز مردم، از هر جزیره پنج عضو، برای مدت شش سال برمی‌گزینند. مسئولیت تشکیل هیئت دولت نیز با نخست‌وزیر است که رئیس‌جمهور او را منصوب می‌کند.مردم و تاریخ. جمعیت کومور ۷۳۵,۰۰۰ نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن ۳۳۹۴.۷ نفر در کیلومتر مربع است. رشد سالانۀ جمعیت آن ۲.۵ درصد است. کوموری‌ها، که ترکیبی از اقوام بانتو[۱۸]، عرب، و ماداگاسکاری‌اند، اکثریت ۹۷ درصدی جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. ۹۹.۵ درصد از مردم کومور مسلمان‌اند و زبان رسمی آنان عربی و فرانسوی است. ۷۱.۵ درصد مردم این کشور روستانشین و ۵۹ درصد از بزرگ‌سالان آن باسوادند. جزایر کومور از دیرگاه مسکن اقوام مخلتف بوده است. افریقایی‌ها، ماداگاسکاری‌ها، اعراب، و سوداگران ایرانی ازجمله اقوامی بودند که در این جزایر سکونت داشتند و بر آن فرمانروایی می‌کردند. از میان اقوام مزبور فقط اعراب تا ورود اروپاییان در قرن ۱۶، استیلای خود را بر آن سرزمین حفظ کردند. پرتغالی‌ها نخستین اروپاییانی بودند که به جزایر مزبور وارد شدند و همۀ آثار و تمدن اعراب را از بین بردند. سلطان عمان پرتغالی‌ها را از کومور بیرون راند و آن‌جا را زیر نظارت و تحت‌الحمایۀ زنگبار[۱۹] قرار داد. فرانسوی‌ها در ۱۸۴۳ به میدان رقابت کومور وارد شدند؛ نخست، جزیرۀ مایوت را تصرف کردند و در ۱۸۸۶ جزایر دیگر را نیز اشغال نمودند. بعد از جنگ جهانی دوم آن را به بخشی از سرزمین فرادریایی فرانسه مبدل کردند. تلاش‌های استقلال‌طلبانۀ مردم کومور، فرانسه را وادار کرد که به کومور خودگردانی داخلی اعطا کند و همه‌پرسی ششم ژوئیه ۱۹۷۵ به استقلال کامل کومور انجامید. از آن‌جا که ۶۳ درصد از ساکنان جزیرۀ مایوت به تداوم تابعیت از فرانسه رأی داده بودند، جزیرۀ مزبور همچنان در تصرف فرانسه باقی مانده است.