نونازی
نونازی (neo-Nazi)
جنبش‌هایی مروّج ایدئولوژی نازیسم و هوادار برتری نژاد سفید و یهودستیزی. از جنگ جهانی دوم، در چندین کشور اروپایی، ازجمله آلمان، حزب‌های کوچکی از اصول عقاید نازی‌ها حمایت کردهاند. در ایالات متحد امریکا نیز ریشه‌های تاریخی این گونه گروه‌ها به جنبش بهسازی نژادی قرن ۲۰ باز می‌گردد. نخستین گروه نونازی ایالات متحد، که پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفت، حزب نوزایش امریکا[۱] در ۱۹۴۹ بود. حزب نازی امریکا در ۱۹۵۹ پایه‌گذاری شد، اما متعاقباً از‌هم پاشید. جنبش نونازی معاصر ایالات متحد شامل گروه‌هایی چون ملت‌های آریایی[۲]، حزب ناسیونال سوسیالیست مردم سفید‌پوست[۳]، و صدها گروه دیگر، ازجمله دارودسته‌های متعدد «کله‌پوستی»، است. در حدود ۲۵هزار امریکایی در طیف وسیعی از سازمان‌های نژادپرست، یهودستیز، و نونازی فعّالیت می‌کنند. نونازی‌ها عمدتاً در اقدامات خشونت‌بار بر‌ضد سیاه‌پوستان و یهودیان دست دارند، اما بر‌ضد مهاجران، پناهندگان سیاسی، همجنس‌خواهان و چپ‌گرایان نیز اقداماتی می‌کنند. در اروپا، که حتی پس از قتل‌عام یهودیان نیز یهودستیزی ادامه داشت، گروه‌های نونازی، به‌ویژه پس از فروپاشی اتحاد شوروی در ۱۹۹۱ و به‌راه‌افتادن موج مهاجران به‌سمت غرب اروپا، قدرت بیشتری یافته‌اند. در آلمان، نونازی‌ها به‌سوی اقامتگاه‌های پناهندگان و کارگران مهاجر بمب آتش‌زا پرتاب کردهاند و چپ‌گرایان و مهاجران قانونی را که مدت‌ها در آن کشور اقامت داشته‌اند به‌قتل رسانده‌اند. در روسیه نیز جنبش یهودستیز پامیات[۴] فعّال بوده است، و کولیان در آن کشور و دیگر کشورهای اروپای شرقی گاه تعقیب و آزار و اذیّت شده‌اند و گاه به‌قتل رسیده‌اند.