کیلیت
کیلِیت (chelate)
ترکیب شیمیایی مولکول‌هایی متشکل از یک یا چند اتم فلزی یا یون‌های باردار که با پیوند شیمیایی کئوردینانس[۱] یا داتیو کووالانس به باقی‌مانده‌های زنجیرهای آلی متصل‌اند. به ترکیب آلی اصلی عامل کیلِیت‌ساز[۲] می‌گویند. EDTA (اسید اتیلن دی‌آمین تترا استیک[۳]) از آن جمله است که در شیمی تجزیه به‌کار می‌رود. کیلِیت[۴]ها در شیمی تجزیه، در کشاورزی و باغبانی به‌منظور انتقال فلزات کم‌مقدار[۵] ضروری، و نیز برای گرفتن سختی از آب به‌کار می‌روند. همچنین، در درمان تالاسمی برای زدودن آهن اضافی به‌کار می‌روند، زیرا انباشت آهن اضافی در بدن مسمومیت تولید می‌کند. پروتئین‌های فلزدار (کیلِیت‌های طبیعی) احتمالاً یا روی عمل آنزیم‌ها اثر می‌گذارند یا مکانیسمی برای انباشت آهن در طحال و پلاسمای بدن انسان ایجاد می‌کنند.