نیوتون، آیزاک (۱۶۴۲ـ۱۷۲۷)

نیوتون، آیزاک (۱۶۴۲ـ۱۷۲۷)(Newton, Isaac)

نيوتون، آيزاک

آیزاک نیوتون Isaac Newton
زادروز	وولستورپ مانور، واقع در لینکلن شر۱۶۴۲م
درگذشت	۱۷۲۷م
ملیت	انگلیسی
تحصیلات و محل تحصیل	دانشگاه کیمبریج
شغل و تخصص اصلی	فیزیک دان
شغل و تخصص های دیگر	ریاضی دان
لقب	لقب سر در ۱۷۰۵
آثار	اصول ریاضی فلسفه طبیعی (۱۶۸۷)؛ درباره حرکت مداری اجسام (۱۶۸۴)؛ اپتیک (۱۷۰۴)
گروه مقاله	ریاضیات

فیزیک‌دان و ریاضی‌دان انگلیسی. اصول فیزیک را به‌منزلۀ رشته‌ای از علم جدید بنیاد ‌گذاشت. از ۱۶۶۵ تا ۱۶۶۶، قضیۀ دوجمله‌ای، حساب دیفرانسیل و انتگرال، و این واقعیت را کشف کرد ‌که نور سفید متشکل از رنگ‌های متعدد است. سه قانون اصلي حرکت (← نیوتون، قانون‌های حرکت) و قانون عمومی گرانش را به‌‌دست‌ آورد و در ۱۶۸۷، اثر بزرگش، با عنوان اصول ریاضی فلسفۀ طبیعی را تنظیم کرد که معمولاً پرینکیپیا (یا اصول) نامیده می‌شود در ۱۷۰۵، لقب سِر گرفت. بزرگ‌ترین دستاورد نیوتون آن بود که نشان داد اصول علمی، کاربرد عالمگیر دارند. او ضمن تشریح مفاهیم جرم، وزن، نیرو، لَختی، و شتاب، این مفاهیم را به‌‌روشنی معرفی کرد. در ۱۶۷۹، حرکت ماه را براساس نظریۀ گرانش خود محاسبه کرد و پی‌برد که این نظریه می‌تواند قوانین حرکت سیارات را توضیح دهد. پیش از آن، اخترشناسی آلمانی، یوهان کپلر، از طریق رصدهای سیاره‌ای چنین قوانینی را به‌دست آورده بود. نیوتون در وولستورپ مانور، واقع در لینکلن‌شر، زاده شد و در دانشگاه کیمبریج درس خواند. در ۲۶سالگی استاد آن‌جا شد. در‌برابر حملات جیمز دوم به دفاع از آزادی دانشگاه‌ها برخاست، و از ۱۶۸۹ تا ۱۷۰۲ به‌عنوان یکی از اعضای حزب اصلاح‌طلب ویگ به نمایندگی پارلمان درآمد. در ۱۶۹۶، سرپرست ضرابخانۀ سلطنتی و در ۱۶۹۹، رئیس آن‌جا شد و در این مقام، عملیات ضرب سکه‌ها را اصلاح کرد. در ۳۰ سال آخر عمرش به مطالعۀ الهیات و گاه‌شماری، و آزمایش‌های کیمیاگری پرداخت. نیوتون و ریاضی‌دان آلمانی، گوتفرید لایب‌نیتس، مستقل از یکدیگر در زمینۀ حساب دیفرانسیل به تحقیق پرداختند و هر دو نیز به پیشرفت‌های درخور توجهی دست یافتند، ولی نیوتون مدعی بود که یگانه مبتکر این حساب است. هنگامی‌که لایب‌نیتس برای حل منصفانۀ موضوع به انجمن سلطنتی متوسل شد، نیوتون کمیته‌ای از هوادارنش را مأمور داوری کرد و حتی جواب این کمیته را هم خود نوشت. نتیجه آن شد که ریاضیات انگلستان سال‌ها از پیشرفت بازماند، زیرا چیزی که در عمل به‌‌کار برده می‌شد، اصلاحات و نمادهای لایب‌نیتس بود. بین نیوتون و دانشمند انگلیسی، رابرت‌ هوک، نیز نزاع مشابهی درگرفت. هوک مدعی بود قانون عکس مجذور گرانش را پیش از نیوتون کشف کرده است. نیوتون، پژوهش در پدیدۀ گرانش را در ۱۶۶۵ آغاز کرد. بنابر داستانی که نقل می‌شود، الهام‌بخش او سقوط سیبی از درخت بود. فعالیت‌های او زمینه‌های بسیار متنوعی مانند جبر و نظریۀ اعداد، هندسۀ تحلیلی و هندسۀ کلاسیک، روش‌های محاسباتی، تقریب‌زنی، و حتی احتمالات را دربر‌می‌گرفت. آزمایش‌هایی که با نور و منشور صورت داد، او را به استفاده از تلسکوپ بازتابی (انعکاسی) رهنمون شدند. همچنین، پدیده‌های اپتیکی دیگری، ازجمله آثار تداخل در لایه‌های نازک، را بررسی کرد. یکی از این پدیده‌ها حلقه‌های نیوتون است که با ‌نام خودش شناخته می‌شود. در ۱۶۸۴، دربارۀ حرکت مداری اجسام را نوشت. کتاب اصول با کمک مالی دوستش، ادموند هالی، به‌چاپ رسید و در ۱۷۰۴، خلاصۀ همۀ آثارش در زمینۀ نور را در کتابی با عنوان اُپتیک به‌چاپ رساند.

 

---