نشانگان جنگ خلیج فارس
نِشانِگان جنگ خلیج فارس
بیماری اسرارآمیزی که سربازان شرکت‌کننده در جنگ اول خلیج فارس (۱۹۹۱) به آن دچار شدند. علایم این بیماری عبارت بودند از سردرد، ازدست‌رفتن حافظه، بی‌حالی، افسردگی، مشکلات تنفسی، خمودگی[۱]، ضعف عضلانی، تهوع، و درد. این بیماری ممکن است نوعی شوک گلوله[۲] یا ناشی از تزریق هم‌زمان چند نوع واکسن برضد بیماری‌های گرمسیری[۳] و میکروب‌های سلاح‌های زیست‌شناختی[۴]، گاز اعصاب[۵]، داروهای ضدگاز اعصاب[۶]، و آفت‌کش‌های اورگانو‌فسفات[۷] باشد. به‌علاوه، نیروهای نظامی درمعرض سلاح‌های شیمیایی عراقی و دود حاصل از چاه‌های نفت در حال سوختن نیز قرار داشتند. در ۱۹۹۵، طی پژوهش‌هایی که در امریکا روی حیوانات صورت گرفت مشخص شد که داروی پیریدوستیگمین بروماید[۸] که آثار گاز اعصاب را خنثی می‌کند، دی ایی ایی تی، حشره‌کشی که به‌صورت افشانۀ[۹] پوستی مصرف می‌شود، و پرمترین[۱۰] که نوعی حشره‌کش است و به لباس‌ها و وسایل خواب مالیده می‌شود، به‌تنهایی بی‌خطرند، ولی استفادۀ هم‌زمان از آن‌ها ممکن است موجب آسیب‌دیدگی اعصاب شود. بااین همه، پس از معاینۀ ۱۰هزار سرباز شرکت‌کننده در جنگ اول خلیج فارس، وزارت دفاع امریکا (پنتاگون[۱۱]) اعلام کرد که چنین بیماریی وجود ندارد. با این‌حال، در نوامبر ۱۹۹۷، بیل کلینتون[۱۲]، رئیس‌جمهور وقت امریکا، با هدف یافتن رابطۀ احتمالی بین این مشکل و تماس با عوامل میکروبی و شیمیایی جنگ، گروهی را مأمور نظارت بر پژوهش‌های وزارت دفاع کرد. در ۱۹۹۹، پژوهشگران امریکایی شواهدی دال بر وجود ضایعۀ مغزی در عقده‌های قاعده‌ای[۱۳] کهنه سربازان نیروی دریایی یافتند که علایم شدید نشانگان جنگ خلیج فارس را نشان می‌دادند. در این افراد، تعداد نورون‌ها در واحد حجم به‌شدت کاهش یافته بود که این نشان‌دهندۀ ایجاد ضایعۀ مغزی در جنگ است. پژوهش‌های انجمن پرتوشناسی امریکای شمالی[۱۴] (۱۹۹۹) نشان داد که نشانگان جنگ خلیج فارس ممکن است موجب ازبین‌رفتن ۱۰ تا ۲۵ درصد از یاخته‌های مغز شود.