نفس فلکی

نَفْسِ فَلَکی (astral spirit)

در اساطیر و ادیان باستانی، ارواح یا نفوس مرتبط با اجرام آسمانی که مسبب حرکات آن‌ها در آسمان و تأثیرگذاری آن‌ها در زندگی بشر تلقّی می‌شوند. در بسیاری از ادیان کهن‌تر، همچون ادیان بابلی یا مکزیکی، اجرام آسمانی را خدایان یا قوای قاهر می‌دانستند. علم احکام نجوم و طالع‌بینی که می‌کوشد سرنوشت انسان و جهان را از روی حرکت ستارگان پیش‌بینی کند. برمبنای همین اعتقاد به تأثیر نفوس فلکی پدید آمده است. نه ‌تنها در ادیان و اساطیر، که در فلسفه نیز، همچون فلسفۀ یونانیان باستان و به تبع آن در فلسفه اسلامی، شباهت‌هایی بین نفس انسانی و نفس فلکی دیده می‌شود. این شباهت‌ها مبنای اثبات اعتقاد به خلود نفس بود. مدرسیگری اروپایی، افلاطون‌گرایی احیاشده در دورۀ رنسانس، متفکران نظری از‌قبیل پاراسلسوس و عارفانی مانند یاکوب بومه این اعتقاد را به‌ارث بردند و آن را پروراندند. عقیده به نفوس فلکی و تأثیرگذاردن آن بر سرنوشت انسان چندان با مسیحیت و اسلام همخوانی نداشته است. با پیدایش فیزیک از بطن متافیزیک قدیم‌تری که ارواح و نفوس را عامل حرکت‌های اجرام آسمانی می‌پنداشت، امروزه این اعتقاد کم و بیش ازمیان رفته است.

 

---