ویتنی، الی (۱۷۶۵ـ۱۸۲۵)
ویتْنی، اِلی (۱۷۶۵ـ۱۸۲۵)(Whitney, Eli)
مخترع امریکایی. در ۱۷۹۴، اختراع ماشین پنبه‌پاک‌کنی[۱] را برای جداکردن الیاف پنبه از پنبه‌دانه به‌ثبت رساند. همچنین، تولید‌کنندۀ سلاح‌های گرم بود و سیستمی نیز برای استانداردسازی ابداع کرد که زمینۀ ایجاد خط مونتاژ[۲] را فراهم کرد. در وست‌بورو[۳]، واقع در ماساچوست[۴]، زاده شد و در دانشگاه ییل[۵]، در رشتۀ حقوق درس خواند. مشابه‌سازی و ساخت ماشین پنبه‌پاک‌کنی او چنان ساده بود که ناگزیر پس از مدتی دفاع از حق امتیاز خود را رها کرد. در ۱۷۹۸، به ساخت سلاح گرم در نیوهیون[۶]، واقع در کنتیکت[۷] روی آورد و با ماشین‌ابزار، نوعی سلاح گرم با قطعات کاملاً تعویض‌پذیر ساخت. طرح تقسیم نیروی کار و تولید انبوه را نیز پیش نهاد. در ۱۸۱۸، ماشین کوچکی برای فرزکاری ساخت که میز متحرکی داشت و این میز در امتداد افقی، زیر تیغۀ فرزِ گردان[۸]، و عمود بر آن حرکت می‌کرد.