ورشو، شهر
وَرْشو، شهر
| ورشو، شهر | |
|---|---|
| کشور | لهستان |
| نام فارسی | وَرْشو |
| نام لاتین | Warszawa |
| جمعیت | 2,201,900 نفر |
| موقعیت | شرق مرکزی لهستان |
| تولیدات و صنایع مهم | علوم مهندسی، فرآوری مواد غذایی، نساجی، داروسازی و چاپ |
| برخی بناهای مهم | کلیسای صلیب مقدس، کاخ فرهنگ و علوم، بناهای یادبود کُپرنیک |
(به لهستانی: وارشاوا[۱]) پایتخت لهستان در شرق مرکزی کشور، در دو سوی رود ویستول[۲]، با ۲,۲۰۱,۹۰۰ نفر جمعیت (۲۰۰۳). علوم مهندسی، فرآوری مواد غذایی، نساجی، داروسازی، و چاپ از صنایع آن است. مرکز فرهنگی و آموزشی، و محل دانشگاه ورشو[۳] و آکادمی علوم لهستان[۴] است. شهر ورشو به یازده بخش محلی تقسیم می‌شود که بخش‌های تاریخی و صنعتی در ساحل غربی رود ویستول و بخش مسکونی شهر در ساحل شرقی، پراگا[۵]، رود مزبور، متمرکز شده‌اند. امروزه اقتصاد ورشو بر فعالیت‌های تجاری و خدماتی وابسته است و صنایع تولیدی در درجۀ دوم اهمیت قرار دارند. ورشو در قرن ۱۴م اطراف دژی متعلق به دوک‌های ماسوویا[۶] ساخته شد و گسترش یافت. پس از ویرانی کراکوف در آتش‌سوزی ۱۵۹۵، ورشو جای آن را به‌منزلۀ پایتخت لهستان گرفت. در جنگ جهانی اول پس از نبردهای شدید به‌تصرف آلمان درآمد. در ۱۶۵۵، ۱۶۵۶، و ۱۷۰۲ سوئد، و در ۱۷۹۲ و ۱۷۹۴ روس‌ها آن را اشغال کردند. در ۱۷۹۵ به‌تصرف پروس[۷] درآمد. در ۱۸۱۳ مجدداً به دست روس‌ها افتاد و در ۱۸۱۵ پایتخت کشور مستقل لهستان شد. لهستانی‌ها در ۱۸۳۰ علیه روس‌ها شورش کردند. در ۱۹۱۵ آلمان‌ها مجدداً شهر را اشغال، و در ۱۹۱۸ سپاهیان لهستان آن را آزاد کردند. ورشو در ۲۷ سپتامبر ۱۹۳۹ به اشغال آلمان درآمد و آلمان‌ها ساکنان آن را تحت شکنجه و آزار قرار دادند. در ۱۹۴۰، آلمان‌ها محلۀ یهودی‌نشین و ورشو (گنو) را مجزا کردند که در ۱۹۴۲، ۵۰۰هزار نفر جمعیت داشت. طی دو سال و نیم بعد هزاران یهودی را به این منطقه آوردند. در ۱۹۴۳، یهودیان شورش کردند و آلمان‌ها محلۀ آنان را ویران و تعداد زیادی از ساکنان آن را قتل عام کردند. در اکتبر ۱۹۴۴، نیروهای مقاومت زیرزمینی لهستان برای نجات ورشو با آلمان‌ها جنگیدند؛ آلمان‌ها نیز ساکنان شهر را بیرون و آن را ویران کردند. بعد از جنگ ورشو، به‌منزلۀ پایتخت، در سطح وسیعی بازسازی شد. شهر قدیم[۸]، قسمت قدیمی شهر از قرون وسطا، و کلیسای جامع آن از قرن ۱۴م به شکل اولیه بازسازی شد. بناهای معروف ورشو عبارت‌اند از کلیسای صلیب مقدس[۹]، کاخ فرهنگ و علوم[۱۰]، و بناهای یادبود کُپرنیک[۱۱] این شهر کتابخانه‌ها و موزه‌های فراوان نیز دارد.