اطلس (اخترشناسی)
اَطلس (اخترشناسی)(Atlas)
در اخترشناسی، قمر کوچک سیارۀ زحل، و دومین قمر شناخته‌شده از سمت این سیاره. این قمر هر چهارده ساعت یک‌بار زحل را در فاصلۀ ۱۳۳هزار کیلومتری دور می‌زند. مدار اطلس دایره‌ای و به‌موازات استوای زحل است. تخم‌مرغی‌شکل است. بزرگ‌ترین قطر آن حدود ۴۰ کیلومتر و قطر کوچک آن حدود بیست کیلومتر است. این قمر به‌راحتی در دهانه‌های متوسط قمر زمین (ماه) جا می‌گیرد. اطلاعی دربارۀ ساختار درونی، ترکیب یا چگالی آن در دست نیست. اطلس درون سامانۀ حلقوی زحل مدارپیمایی می‌کند. این سامانه از هزاران ریزحلقۀ نازک یخ و غبار تشکیل شده است که با فاصله‌های کمی از هم جدا شده‌اند. در این سامان، چندین فاصلۀ بزرگ، با نام شکاف، وجود دارد که تقریباً خالی از ذرات تشکیل‌دهندۀ حلقه‌اند. اطلس در لبۀ درونی شکاف اِنکه[۱] مدار می‌پیماید که یکی از نظرگیرترین شکاف‌هاست. دانشمندان بر این باورند که نیروی گرانش اطلس ذرات حلقه را با جذب‌کردن و دور نگه‌داشتن آن‌ها از شکاف اِنکه «شبانی» یا هدایت می‌کند. به همین سبب، اطلس را قمر شبان[۲] نیز گفته‌اند. در ۱۹۸۰، اخترشناس امریکایی، ریچارد تریل[۳]، با استفاده از عکس‌هایی که کاوشگرهای امریکایی ویجر[۴] ۱ از حلقه‌ها برداشته بودند، اطلس را کشف کرد. نام این قمر از شخصیت اسطوره‌ای یونان گرفته شده است که محکوم به تحمل وزن افلاک بر دوش خود بود.