ال سالوادور
اِل سالوادور (El Salvador)
| ال سالوادور | |
|---|---|
| نام فارسی | اِل سالوادور |
| نام لاتین | El Salvador |
| نظام سیاسی | جمهوری |
| جمعیت | ۵,۷۴۴,۱۱۳ نفر |
| موقعیت | امریکای مرکزی |
| پایتخت | سان‌سالوادور |
| تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) | ۲۷۳ |
| رشد سالانه (درصد) | ۱.۸ |
| شهرهای اصلی | سان‌سالوادور، نوئِوا سان سالوادور، سان میگل، سانتا آنا، سونسوناته و آئوئاچاپان |
| زبان | اسپانیایی |
| دین | مسیحیت |
| مساحت (کیلومتر مربع) | ۲۱,۰۴۰ |
موقعیت. جمهوری اِل سالوادور، کوچک‌ترین و پرجمعیت‌ترین کشور امریکای مرکزی، بین کشورهای گواتمالا در غرب و شمال غربی، هوندوراس در شمال و شرق، و اقیانوس آرام در جنوب قرار دارد. مساحت این کشور ۲۱,۰۴۰ کیلومتر مربع است و شهر سان‌سالوادور[۱] پایتخت آن است.
سیمای طبیعی. کشور ال سالوادور در میان کشورهای امریکای مرکزی تنها کشوری است که به اقیانوس اطلس راه ندارد و سرزمینی است کوهستانی که ارتفاعات آن از غرب به شرق کشیده شده‌اند. این کشور بیست آتشفشان دارد که سانتا آنا[۲] (۲,۳۵۵ متر)، سان میگل[۳] (۲,۱۲۰ متر)، سان ویسنته[۴] (۲,۱۸۰ متر)، و ایسالکو[۵] (۲,۳۸۶ متر) از آن جمله‌اند. کوه اِل پیتال[۶]، با ارتفاع ۲,۷۳۱ متر که در کوه‌های مرزی مِتاپان[۷] و چالا تِنانگو[۸] و روی خط مرزی کشور هوندوراس قرار دارد، بلندترین نقطۀ این کشور محسوب می‌شود. نوار ساحلی ال سالوادور جلگۀ نسبتاً باریک و پستی است که روبه شمال بر ارتفاع آن افزوده می‌شود و به سرزمین درون‌بومی کشور، که ارتفاع متوسط آن ۶۰۰ متر است، منتهی می‌شود. از میان رودخانه‌های متعددی که اکثراً از فراسوی مرزهای این کشور سرچشمه می‌گیرند، رودخانۀ لِمپا[۹] با درازای ۳۲۰ کیلومتر، طویل‌ترین و مهم‌ترین آن‌هاست. رودخانۀ مزبور از کشور گواتمالا سرچشمه می‌گیرد و پس از عبور از گوشۀ غربی هوندوراس به ال سالوادور وارد می‌شود و پس از عبور از دریاچۀ کوآتپک[۱۰] و تشکیل‌دادن بخشی از مرز هوندوراس به سوی جنوب جریان می‌یابد و به اقیانوس آرام می‌ریزد. دریاچه‌های متعددی در کشور ال سالوادور وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از کوآتپک، ایلوپانگو[۱۱] و دریاچۀ مرزی لا ئونیون[۱۲]. ال سالوادور به چهارده دپارتمان یا (استان) تقسیم می‌شود و شهرهای مهم آن عبارت‌اند از سان‌سالوادور، نوئِوا سان سالوادور[۱۳]، سان میگل، سانتا آنا، سونسوناته[۱۴]، و آئوئاچاپان[۱۵]. این کشور اقلیم عمدتاً گرم و مرطوب دارد و شب‌های خنک از ویژگی‌های آن است و فصل بارندگی‌های شدید آن از اردیبهشت تا مهر به درازا می‌کشد. کوهستان‌های درون‌بومی از اعتدال بیشتری برخوردارند و میزان بارندگی آن‌ها نیز بیشتر از دیگر نواحی است. جلگۀ ساحلی و دامنۀ کوه‌ها از علفزارهای نوع ساوانا و درختان برگ‌ریز پوشیده‌شده و دره‌ها و جلگه‌های مرکزی آن پوشش گیاهی تنک‌تری دارند. بخش وسیعی از کشور قابل کشت است و حیات وحش آن، به‌ویژه از نظر پستانداران، در مقایسه با دیگر نواحی امریکای مرکزی کم و ناچیز است. میانگین دمای شهر سان سالوادور در دی ماه ۲۱.۷ درجۀ سانتی‌گراد و در تیر ماه ۲۳.۹ درجۀ سانتی‌گراد است و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۱,۷۷۵ میلی‌متر است.
اقتصاد. ال سالوادور از نظر اقتصادی به کشاورزی وابسته است. اراضی مرغوب و حاصل‌خیز آن به سفیدپوستان تعلق دارد و رگ حیاتی کشور به راستی در دست آنان است. قهوه، پنبه، ذرت، و نیشکر از فرآورده‌های مهم کشاورزی و صادراتی این کشورند و سیمان، شکر، نفت، کاغذ، مواد غذایی و پوشاک محصولات صنعتی آن هستند. با این‌که بسیاری از اراضی جنگلی پاک‌سازی شده و به کشت اقلام حیاتی اختصاص یافته است، هنوز بخش عمده‌ای از مواد خوراکی از خارج وارد می‌شود. این کشور از نظر منابع زیرزمینی شرایط مطلوبی ندارد و بیشتر نیروی الکتریسیتۀ آن به‌شیوۀ برقابی تأمین می‌شود. اگرچه در سال‌های اخیر در زمینۀ صنعت سرمایه‌گذاری بسیار شده است، ولی اختلافات عقیدتی، مبارزات مسلکی، و جنگ‌های داخلی از توسعۀ آن جلوگیری کرده و به بخش وسیعی از شبکۀ راه‌ها و پل‌های کشور آسیب رسانده است.
حکومت و سیاست. بنابر قانون اساسی ۱۹۸۳، رئیس‌جمهور و معاون او با رأی اکثریت مردم انتخاب می‌شوند و مسئولیت اجرایی دارند و تشکیل هیئت دولت با رئیس‌جمهور است. دورۀ ریاست‌جمهوری ال سالوادور پنج سال تمدیدناپذیر است. مجلس قانون‌گذاری آن ۸۴ عضو دارد که مردم آنان را برای یک دورۀ سه‌ساله انتخاب می‌کنند.مردم و تاریخ. جمعیت ال سالوادور حدود ۵,۷۴۴,۱۱۳ نفر است (۲۰۰۹) و تراکم نسبی آن به ۲۷۳ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ جمعیت آن ۱.۸ درصد است و ۹۴ درصد از جمعیت آن را مستیسوها، (دورگه‌های حاصل از آمیزش اسپانیایی‌ها و پرتغالی‌ها با سرخ‌پوستان) تشکیل می‌دهند. ۷۵ درصدشان مسیحی کاتولیک‌اند و زبان رسمی آنان اسپانیایی است. حدود ۵۰ درصد از مردم آن روستانشین‌اند و ۷۸.۵ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. اِلسالوادور در روزگار گذشته مسکن اقوام چیپچا[۱۶] و مایا[۱۷] بوده است. اسپانیایی‌ها از ۱۵۲۴ تا ۱۵۳۹ آن را در تصرف داشتند. آنان سلطان‌نشین پیپیل[۱۸] را برانداختند و شهرهای سان سالوادور و سونسوناته را بنا نهادند و همراه با گواتمالا به امپراتوری مکزیک ضمیمه کردند. با سقوط امپراتوری مکزیک (۱۸۲۳) دو شهر سان سالوادور و سونسوناته با هم متحد شدند و ایالت خودگردان داخلی ال سالوادور را در داخل فدراسیون امریکای مرکزی تأسیس کردند. در ۱۸۲۷، نزاع‌ها و مناقشات درونی آغاز شد و بین سلطنت‌‌طلبان و جمهوری‌خواهان جنگ خانگی درگرفت و تلاش برای جلوگیری از فروپاشی فدراسیون امریکای مرکزی بی‌نتیجه ماند و ال سالوادور به‌صورت یک کشور مستقل اعلام موجودیت کرد.