کانال پاناما
کانال پاناما (Panama Canal)
کانالی در امتداد برزخ[۱] پاناما، در امریکای مرکزی، به طول ۸۰ کیلومتر. اقیانوس‌های آرام و اطلس را به یکدیگر وصل می‌کند. ۱۲ آب‌بند دارد و میانگین پهنای آن به ۱۵۰ متر می‌رسد. درپی تلاش ناموفق فرانسویان، امریکایی‌ها این کانال را احداث کردند (۱۹۰۴ـ۱۹۱۴). منطقۀ کانال پاناما[۲]، که زمینی به وسعت ۵ کیلومتر در هر دو سوی کانال را شامل می‌شود، از ۱۹۰۳ به امریکا تعلق یافت. در ۱۹۷۹ به کشور پاناما مسترد شد، سپس به‌موجب پیمانی که در ۱۹۷۸ به امضای جیمی کارتر[۳]، رئیس‌جمهور وقت امریکا، رسید، کنترل آن در پایان ۱۹۹۹ به پاناما واگذار شد. در دسامبر همان سال، کلیۀ پایگاه‌های نظامی امریکا در منطقۀ کانال[۴] تعطیل شدند و در ۳۱ دسامبر ۱۹۹۹ حق کنترل این منطقه به کشور پاناما واگذار گردید. کانال پاناما از کریستوبال[۵]، در اقیانوس اطلس، به‌سمت جنوب شرقی تا بالبوآ[۶]، در اقیانوس آرام، امتداد دارد. در ابتدا، ساخت این کانال را یک شرکت ساختمانی به ریاست فردیناند دو لسپسِ[۷] فرانسوی در ۱۸۷۹ آغاز کرد، ولی در ۱۸۸۹ به‌علت مشکلات مالی متوقف گردید. هدف از طراحی و ساخت این کانال، تأمین آزادی عبور و مرور ناوگان بین‌المللی در منطقۀ مغشوش و ناآرام امریکای مرکزی بود.