جنگ افزارهای هسته ای
جنگ‌افزارهای هسته‌ای (nuclear weapons)
(یا: سلاح‌های اتمی) جنگ‌افزار هسته‌ای نام خود را از نیروی ویرانگر واکنش‌های هسته‌ای ناشی از شکافت هسته‌ای گرفته است. افزون‌بر شکافت هسته‌ای از طریق واکنش دیگری به نام همجوشی یا آمیختگی هسته‌ای، نوع دیگری از بمب هسته‌ای تولید می‌شود که قدرت تخریبی بیشتری دارد. به‌علت قدرت فوق‌العاده تخریبی جنگ‌افزارهای هسته‌ای، یک بمب کوچک هسته‌ای می‌تواند از بزرگ‌ترین جنگ‌افزار و بمب متعارف نیز ویرانگرتر و مرگبارتر باشد و یک بمب هسته‌ای برای ویران و نابودکردن یک شهر کفایت می‌کند. در تاریخ جنگ‌ها، در دو مورد از جنگ‌افزارهای هسته‌ای آن هم در روزهای پایانی جنگ جهانی دوم استفاده شده است. نخستین بمب در سحرگاه ۶ اوت ۱۹۴۵ توسط امریکا بر روی شهر هیروشیما[۱]ی ژاپن فروریخته شد. این بمب از اورانیوم غنی‌شده ساخته شده بود و اسم آن «پسر کوچک» بود. بمب دوم با نام رمز «مرد چاق» از نوع پلوتونیومی که سه روز بعد بر روی شهر ناگازاکی[۲] ژاپن فرو انداخته شد. انفجار این دو بمب در همان لحظات اولیه ۱۲۰هزار نفر و با گذشت زمان نزدیک به ۲۵۰هزار نفر قربانی برجای گذاشت. از آن زمان تاکنون بیش از ۲هزار بمب اتمی توسط کشورهای امریکا، شوروی، انگلیس، فرانسه، چین و در سال‌های اخیر هند و پاکستان آزمایش شده‌اند. آخرین کشوری که به آزمایش زیرزمینی سلاح اتمی اقدام کرد، کرۀ شمالی است. از این کشورها و همچنین روسیه که وارث تسلیحات هسته‌ای شوروی است، به‌منزلۀ قدرت‌های هسته‌ای جهان یاد می‌شود. بمب‌های هسته‌ای به دو گروه بمب اتمی[۳] و بمب هیدروژنی[۴] تقسیم می‌شوند. بزرگ‌ترین بمب اتمی که تاکنون ساخته شده، بمبی است با نام بمب تزار[۵] که در دوران شوروی ساخته شد. چنانچه یک بمب اتمی در قسمت بالای جو منفجر شود، می‌تواند پالس یا تپش الکترومغناطیسی پدید آورد و همۀ سامانه‌ها و تأسیسات مخابراتی و ارتباطی را در منطقه‌ای گسترده مختل کند و مشکلات فراوانی برای کسانی به‌وجود آورد که از مرگ نجات یافته‌اند. نگرانی از آزمایش‌های هسته‌ای سبب شد تا در ۱۹۶۳ پیمان منع نسبی آزمایش‌های هسته‌ای[۶] امضا شود. براساس این پیمان هرگونه آزمایش هسته‌ای در جو و در زیر دریاها ممنوع شد، اما آزمایش‌های زیرزمینی ادامه یافته است. موشک‌های هسته‌ای را می‌توان در زیردریایی‌ها یا روی واگن‌ها یا دیگر سکوهای متحرک مستقر کرد و آن‌ها را از دید دشمن پنهان نگه داشت. درخلال جنگ سرد[۷]، امریکا و اتحاد شوروی بارها در آستانۀ جنگ هسته‌ای قرار گرفتند که بحران موشکی کوبا[۸] و بحران سوئز[۹] ازجملۀ این موارد بود. برآورد می‌شود در حال حاضر ۲۹هزار بمب اتمی در اختیار هفت کشور هسته‌ای جهان قرار داشته باشد که ۹۰ درصد آن‌ها به امریکا و روسیه تعلق دارند.