یحیی میرزا دولتشاهی
یحیی‌میرزا دولتشاهی (تهران 1278- تهران ۲۶ اسفند ۱۳۷۱ش)
| یحیی‌میرزا دولتشاهی | |
|---|---|
| زادروز |
تهران 1278 |
| درگذشت | تهران ۲۶ اسفند ۱۳۷۱ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | مدرسه‌ی صنایع مستظرفه |
| شغل و تخصص اصلی | نقاش |
| لقب | یُمن‌‌السلطان |
| مکتب | کمال‌الملک |
| آثار | تصویرسازی کتاب سپهبد فردوسی |
| گروه مقاله | نگارگری و مجسمه‌سازی |
| خویشاوندان سرشناس | شاهزاده محمدعلی‌میرزا دولتشاه (پدربزرگ) |
| جوایز و افتخارات | |
(نام کامل: یحیی‌میرزا یُمن‌‌السلطان دولتشاهی) نقاش ایرانی. در کودکی به مدرسه‌ی سن لویی رفت. حسنعلی وزیری، که در آن مدرسه زبان فرانسه درس می‌داد، وقتی علاقه‌ی وی را به نقاشی دید، چند اثر سیاه قلم خود را به او نشان داد و بدین وسیله برای نخستین بار با هنر نقاشی آشنا شد. پدر یحیی نیز الفتی با کمال‌الملک داشت، به همین جهت توانست به مدرسه‌ی استاد راه پیدا کند. در گام‌های نخست در مدرسه‌ی صنایع مستظرفه فن سیاه‌قلم آموخت و به تدریج تکنیک‌های دیگر را نیز تجربه کرد.
پس از فراغت از تحصیل در بیست و چهارسالگی، مأمور تأسیس اداره‌ی صنایع مستظرفه‌ی قزوین شد و توانست در آن شهر شاگردانی چند تربیت کند. پس از این تجربه، در ۱۳۰۰ دوباره به تهران بازگشت و بنا به درخواست کمال‌الملک، برای تعلیم هنرجویان و نیز انجام کار اداری، در مدرسه‌ی صنایع مستظرفه به کار مشغول شد. تا ۱۳۰۶ در مدرسه‌ی صنایع مستظرفه مشغول کار بود و پس از آن به عنوان حسابدار به وزارت فرهنگ منتقل شد. اندکی بعد دوباره به آموزش رو آورد و سال‌ها در مدرسههای البرز، فیروزکوهی، پهلوی و خرد به تعلیم دانش‌آموزان پرداخت.
دولتشاهی در تصویرسازی کتاب هم طبع‌آزمایی کرده است. او دوازده تصویر برای کتاب سپهبد فردوسی به اجرا درآورد. آثار دیگری از او نیز در کتاب‌های درسی، نشریات دانش آموزی (۱۳۳۳)، کیهان بچه‌ها، قصه‌های عمونوروز (نوشته‌ی صبحی مهتدی) و دو کتاب حساب مصوّر و سرودهای سالک به چاپ رسیده است. علاوه بر این طراحی یک مجموعه تمبر موسوم به «ترقیات ایران» که در دوره‌ی پهلوی اول (احتمالا سال 1315) منتشر شده هم از کارهای اوست.
یحیی‌میرزا دولتشاهی علاوه بر نقاشی، طبعی هم در سرودن غزل داشت. وی در ۱۳۴۱، در یک سانحه‌ی رانندگی دو پایش شکست و از آن به بعد منزوی و خانه‌نشین شد. او در طول عمر خود دو نشان افتخار گرفت؛ یکی به خاطر مسابقه‌ی تمبر ترقیات ایران و دیگری نشان افتخار صنایع مستظرفه. تعدادی از تابلوهای دولتشاهی در موزه‌ی مکتب کمال‌الملک نگه‌داری می‌شود. نسبت یحیی‌میرزا از طرف پدرش (سلطان احمدمیرزا یمن‌الدوله دولتشاهی) به شاهزاده محمدعلی‌میرزا دولتشاه (پسر بزرگ فتحعلی‌شاه قاجار) می‌رسد.
منابع: