گاو (سینما)
گاو (سینما)
دومین فیلم سینمایی داریوش مهرجویی، تولید ۱۳۴۸ش براساس نمایش‌نامه‌ی موفقی به نام عزاداران بَیَل از غلامحسین ساعدی. بازیگرانی که نمایش را بر روی صحنه اجرا کرده بودند، در این فیلم نیز بازی کردند. نمایش خارجی فیلم و موفقیت‌های متعاقب آن، موجب شهرت مهرجویی شد. با نمایش این فیلم (در مهر ۱۳۴۸)، مرز قاطعی بین سینمای تجاری و غیرتجاری ایجاد شد، و تقریباً همه‌ی منتقدان، فیلم را ستودند. با نمایش گاو برای بار نخست تصویری از صفا و پاک‌دلی روستاییان در کنار رنج، فقر، و محرومیت‌های هولناک آنان نشان داده شد؛ تصویری که در فیلم فارسی همواره با احساسات کم‌رنگ‌تری همراه بود. گاو از نخستین آثار جریان موج نوی سینمای ایران و در بیش‌تر نظرسنجی‌های معتبر به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران انتخاب شده است. فیلم سیاه و سفید است.
خلاصه‌ی داستان
همه‌ی امید زندگی مش حسن به تنها گاوی است که در طویله‌اش دارد و از وجود آن علاوه بر امرار معاش خانواده‌ی خود، افراد روستا را نیز بهره‌مند می‌سازد. همه‌ی این مسائل باعث شده است که مش حسن دلبستگی خاصی به این گاو داشته باشد. اما روزی که مش حسن به شهر رفته، گاو به علت نامشخصی می‌میرد و افراد روستا با موافقت همسر او نعش گاو را در چاه روستا می‌اندازند و پس از بازگشت مش حسن وانمود می‌کنند که گاو گریخته است. ولی او باور نمی‌کند و اعتقاد دارد گاو را اهالی روستا به قتل رسانده‌اند. از آن پس حالش دگرگون می‌شود و خود را گاو می‌پندارد. کوشش و پند و نصیحت بزرگان و ریش‌سفیدان روستا چاره‌ساز نمی‌شود و سرانجام کدخدا و مش اسلام تصمیم می‌گیرند او را برای مداوا به شهر ببرند. ولی در ميانه‌ی راه مش حسن می‌گريزد و در دره‌ای سقوط می‌كند.
برخی از جوایز و افتخارات
جایزه‌ی بهترین فیلم‌نامه از دومین دوره جشنواره سینمایی سپاس (1348)؛ جوایز بهترین فیلم دوم و بهترین موسیقی متن از جشنواره بين‌المللی سينمايی فيلم‌های ايراني وزارت فرهنگ و هنر (1349)؛ جایزه منتقدان برای بهترین فیلم از جشنواره فیلم ونیز (1971)؛ جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد (عزت‌الله انتظامی) از جشنواره فیلم شیکاگو (1971)
بازیگران و عوامل دیگر فیلم
نویسنده: غلامحسین ساعدی؛ داریوش مهرجویی
تهیه‌کننده: داریوش مهرجویی (وزارت فرهنگ و هنر)
مدیر فیلم‌برداری: فریدون قوانلو
تدوینگر: زری خلج
طراح صحنه و لباس: اسماعیل ارحام صدر
طراح چهره‌پردازی: غلامعلی نبی‌پور
آهنگساز: هرمز فرهت
صدابردار: بهرام دارایی
بازیگران: عزت الله انتظامی؛ مهین شهابی؛ علی نصیریان؛ جمشید مشایخی؛ فیروز بهجت محمدی؛ جعفر والی؛ خسرو شجاع‌زاده؛ عزت الله رمضانی‌فر؛ عصمت صفوی؛ محمود دولت‌آبادی؛ پرویز فنی‌زاده؛ مهتاج نجومی