دکلرک، فریدریک ویلم (۱۹۳۶)
دِکْلِرْک، فریدْریک ویلِم (۱۹۳۶)(de Klerk, F(rederik) W(illem))
| فریدریک ویلم دکلرک F(rederik) W(illem) de Klerk | |
|---|---|
| زادروز |
۱۹۳۶م |
| ملیت | افریقایی |
| شغل و تخصص اصلی | سیاستمدار |
| شغل و تخصص های دیگر | رهبر |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
| جوایز و افتخارات | برنده جایزه صلح نوبل (۱۹۹۳) |
سیاستمدار عضو و رهبر حزب ملی افریقای جنوبی، از ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۴ رئیس‌جمهور آن کشور. دکلرک، با معرفی خود در مقام محافظه‌کاری عملگرا که در صدد اصلاح تدریجی نظام جدایی نژادی حاکم بر کشورش بود، در انتخابات سپتامبر ۱۹۸۹ حزب ملی افریقای جنوبی را به پیروزی رساند، اگرچه اکثریتی که این حزب در اختیار داشت کاهش یافت. در فوریۀ ۱۹۹۰، از جنبش مخالف موسوم به کنگرۀ ملی افریقا[۱] رفع توقیف و رهبر تأثیرگذار آن نلسون ماندلا[۲] را از زندان آزاد کرد و تا ژوئن ۱۹۹۱ همۀ قوانین تبعیض نژادی را از میان برداشت. پس از آن‌که در نخستین انتخابات غیرنژادی در آوریل ۱۹۹۴ ماندلا و کنگرۀ ملی افریقا به پیروزی چشمگیر و غافلگیرکننده‌ای دست یافتند، دکلرک معاون دوم اجرایی رئیس‌جمهور شد. در ۱۹۹۳، به مناسبت تلاش‌هایی که برای از میان بردن نظام تبعیض نژادی و مذاکره برای گذار به دموکراسی غیرنژادی کرده بود، جایزۀ صلح نوبل را مشترکاً با ماندلا دریافت کرد. دکلرک، که وکیلی کارآزموده بود، در ۱۹۷۲ به پارلمان افریقای جنوبی راه یافت. از ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۹ در کابینۀ وُرستر[۳] و بوتا[۴] خدمت کرد؛ در فوریۀ ۱۹۸۹، به جای بوتا به رهبری حزب ملی رسید، و در اوت همان سال جای وی را در مقام ریاست جمهوری گرفت. در دسامبر ۱۹۹۱، باب گفت‌و‌گو با کنگرۀ ملی افریقا را گشود و در مارس ۱۹۹۲، با برگزاری همه‌پرسی از سفیدپوستان کل کشور، اجازۀ یافت که برای اصلاح عمدۀ قانون اساسی، با هدفِ پایان‌دادن به حکومت اقلیت سفید‌پوست، طرح‌هایی را به اجرا گذارد. در فوریۀ ۱۹۹۳، با ماندلا به توافق رسید تا پس از برگزاری انتخابات چندنژادی در ۱۹۹۴، دولتِ وحدت ملی تشکیل دهد، اما در مه ۱۹۹۵ برای ایجاد نیروی قدرتمند و هوشیار در مخالفت با دولت حاکم حزب ملی را از ائتلاف حاکم خارج کرد. شهرت او، به رغم دریافت جایزۀ صلح نوبل، به‌سبب افشاگری‌های کمیسیون حقیقت و مصالحه[۵]، که نهادی با مسئولیت افشای حقیقت دربارۀ سال‌های حاکمیت رژیم جدایی نژادی بود، به شدت ضربه خورد. در اوت ۱۹۹۷، دکلرک از رهبری حزب ملی استعفا داد و ادعا کرد که هدفش از کناره‌گیری رها کردن حزبِ زیر سلطۀ آفریکانرها از بقایای جدایی نژادی است. در سپتامبر ۱۹۹۷، مارتینوس وان اسخالکویک[۶] جای او را در مقام رهبر حزب ملی گرفت.